Nobel ödülü sahibi Danimarkalı Fizikçi Niels Bohr banka dış ticaret uzmanı tanımını şöyle yapmaktadır:
“Bir uzman çok dar bir alanda yapılabilecek tüm hataları kendi acı tecrübesiyle öğrenmiş kişidir.”
Dış ticaret kendi alanında oldukça geniş bir tanıma sahiptir. Fakat dış ticaret uzmanlığı hakkında genel bir tanım yapmak gerekirse, “uluslararası alanda pazarlama yapan ve bu pazarlamayı bilgi ve pratiği ile gerçekleştiren kişi” olarak nitelendirilebilir.
Bankalarda görev alan dış ticaret uzmanları iki şekilde görevlendirilmektedir; dış ticaret sorumlusu ve dış ticaret uzmanı. Bu görevlendirmeler; personelin bilgisine, deneyimine, kişilik özelliklerine ve yeteneklerine göre yapılmaktadır. İki pozisyon arasında görev ve sorumluluk farkı bulunduğu gibi statü farkı da vardır.
Banka Dış Ticaret Sorumlusu Kimdir?
Banka dış ticaret sorumlusu yurt dışı pazarlara yönelik banka hizmet ve ürünlerine ait ticari unsurları belirleyen, yasal zorunluluklara uygun bir şekilde bankanın ithalat ve ihracat işlemlerini gerçekleştiren kişidir.
Bankada dış ticaret sorumlusu olarak görev alan kişiler, hizmet vermiş oldukları bankanın faaliyet sahasına dikkat etmelidir. Bankanın faaliyet alanına bağlı olarak üstlenecekleri görev ve sorumluluklar değişebilmektedir. Genel olarak mesleki alanda gerçekleştirmeleri gereken görev ve sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir:
- Bankanın ihracat programlarını geliştirmek ve uygulamak, geliştirme ve uygulamalara dair iyileştirmeler yapmak, yurt dışı ticaretlerini ve süreçlerini kontrol altında tutmak
- Uluslararası alandaki müşteri taleplerini belirlemek, karşılaştırmak ve müşterilere yönelik zamanında, doğru teklifler sunulmasını sağlamak
- Uluslararası alandaki bankaya yönelik potansiyel müşterileri keşfetmek, belirlemek ve bankaya yönelik potansiyel müşteri olabilecek kişilerle iletişime geçmek
- Banka ve müşteri arasındaki iletişimi sürdürmek
- Bankanın yurt dışı hizmet ve ürünleri hakkında satış öncesi ve sonrası hizmetlerin takibini gerçekleştirmek
- Bankanın fatura, gümrük ve diğer yasal evraklarla ilgili kontrollerini gerçekleştirmek
- Bankanın ithalat ve ihracat hedeflerine ulaşmaları için destek verici olmak
- Dış pazarlarda bankanın piyasa analizini gerçekleştirmek ve bu pazarlardaki finansal verileri takip ederek analiz yapmak
- Dış ticarete dahil olabilecek iştirakleri tespit etmek ve geliştirmek
- Bankanın uluslararası alanda yapabileceği ticari faaliyetlerini ve yatırımlarını tespit etmek, bu faaliyet ve yatırımlarla ilgili istatistiki bilgi oluşturmak
- Banka uluslararası alanda bir ticaret fuarına katılacaksa sergilenecek ürün ve hizmetlerden sorumlu olmak ve bu ürün ve hizmetleri seçmek
- Bankaya ait mevcut faaliyet, plan ve stratejilerini dış ticaret birimlerine rapor halinde sunmak
- Mesleki ve kişisel gelişimini “yaşam boyu öğrenme” olarak sürdürmek
- Bankaya ait bilgileri ve müşteri bilgilerini gizli tutmak
Nasıl Banka Dış Ticaret Sorumlusu Olunur?
Banka dış ticaret sorumlusu olabilmek için adayların üniversitelerde dört yıllık lisans eğitimi veren Dış Ticaret, Lojistik, İşletme, İktisat, Mühendislik, Bankacılık, Finans ve ilgili bölümlerinden mezun olması gerekir.
Bankalar tarafından dış ticaret sorumlularında aranan genel nitelikler ise şu şekilde yer alır:
- Uluslararası lojistik, dağıtım ve ticaret prosedürlerine hakim olarak işlemler gerçekleştirme konusunda potansiyel sahibi olmak
- Raporlama ve sunum yapabilmek, analiz ve verileri oluşturabilmek, raporlama sistemine göre hareket edebilmek
- İnisiyatif alıp etkili karar verebilmek, alınacak kararlarda stratejiler geliştirebilmek
- Matematiksel zeka ve analitik düşünme biçimine sahip olarak toplanan tüm veriler üzerinde analitik veriler hazırlayabilmek
- Ekip yönetimini gerçekleştirebilmek ve takım çalışmasına uyumlu olmak
- Özdisiplin, dikkat, zaman ve stres yönetiminde başarılı olmak
- Sözlü ve yazılı iletişim becerisinde iyi olmak ve yabancı dil bilgisi olarak ileri seviyede bulunmak
- Erkek adaylar için, askeri yükümlülüğü bulunmamak.
Banka Dış Ticaret Uzmanı Kimdir?
Banka dış ticaret uzmanı ise banka dış ticaret sorumlusu tarafından gerçekleştirilen işlemleri takip eden, bankaya ait ürün ve hizmetlerin oluşturulmasından satışına ve satışından satış sonrası hizmetlerinde kadar olan tüm süreçlerini yöneten kişiye denmektedir. Bu nedenle dış ticaret sorumlusuna göre görev ve sorumluluk bakımından daha zor bir meslek grubudur.
Dış ticaret uzmanlarının bankadaki ürün ve hizmetler hakkında; tanıtım, pazarlama, satış, gümrük ve lojistik dahil olmak üzere tüm süreçlerini takip etmeli, koordine etmeli ve yönetmelidir. Bu pozisyonda yer alacak kişilerin aidiyet duygusu gelişmiş olmalıdır. Aksi takdirde bireysel ve grup çalışmalarında başarılı olmaları zordur. Çünkü dış ticaret uzmanlarının pazarlama tekniklerini uluslararası alanda kullanabilmesi, pazarlama tekniklerine hakim olabilmesi, yabancı dil bilgisinde ileri seviye bilgi yeteneğini kullanabilmesi ve tüm dış ticaret mevzuatına hakim olması gereklidir.
Bankalarda görev alan dış ticaret uzmanlarının görev ve sorumlulukları şu şekilde listelenebilir:
- Uluslararası hukuk, gümrük ve iktisat gibi alanlara hakim olmak, bu alanlarda gerçekleşecek hukuki ve ticari faaliyetleri kontrol etmek ve yönetmek
- Bankanın uluslararası alandaki şube ve saha çalışmalarında aktif olarak yer alabilmek
- Güncel ticari, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri takip ederek uluslararası piyasaya hakim olabilmek
- Zaman, dikkat ve stres yönetiminde başarılı olabilmek ve zamanı iyi yönetebilmek
- Karar verme süreçlerinde analitik, stratejik olabilmek
- Lider özelliklerini taşıyabilmek
Bankalar tarafından dış ticaret uzmanlarından beklenen nitelikler, bankadan bankaya göre değişim gösterebilmektedir. Bu nitelikler, bankanın faaliyet alanına göre değişmektedir. Fakat genel olarak bankalar tarafından beklentiler şu şekilde sıralanabilir:
- Bankaların yurt dışında bulunan ortaları ile yapılacak olan ticarette ulusal ve uluslararası değerleri, kuralları göz ederek uygun bir şekilde kararlar alınmasını sağlanmak, bu kararlara yönelik düzenlemeler yapmak ve ticari işleyişlerin yönetilmesinde görev almak
- Uluslararası ticaret ve lojistik sahalarına hakim olmak ve bu alanlarda başarı gösterebilecek potansiyele sahip olmak
- Bankanın ürün ve hizmetlerinde oluşturabileceği yurt dışı satış hedeflerini belirleyebilmek
- Bankanın yurt dışı hedeflerine yönelik doğru kararlar alınmasını sağlamak ve bu hedeflere yönelik alternatif stratejiler belirleyebilmek
- Bankanın uluslararası pazardaki envanterini tespit ederek ürün ve hizmetlere ait pazarlama ve tanıtım etkinlikleri oluşturabilmek, bu etkinlere dair süreçlerini planlamak ve yönetebilmek
- Bankanın yurt dışı faaliyet etkinliklerine ve satışlarına yönelik raporlar hazırlamak, bu raporları istatistiki verilere dökebilmek ve raporları değerlendirebilmek
- Değerlendirilen raporlar üzerinden sonuçlar oluşturarak iyileştirmeler ve geliştirmeler oluşturmak ve bu iyileştirme ve geliştirmeleri uygulanabilir hale getirerek süreçleri yönetmek