İş hayatına yeni başlayan çalışanların bilmesi gereken bazı kavramlar vardır. Bunlardan biri mavi yaka çalışanlar ve beyaz yaka çalışanlardır.
Bu kavramlar şirket çalışanları arasındaki pozisyonlar baz alınarak ortaya çıkan sınıf farkını ortaya koyar. Bilindiği üzere İş Hukuku’nda yer alan kuralların uygulanması dışında şirketlerde aynı zamanda şirket içi politikalar da uygulanmaktadır. Bu politikalar ve iş yerindeki pozisyonlar gereği, çalışanlar arasındaki hiyerarşinin de sağlanması temel amaç olarak mavi ve beyaz yaka çalışanlar gruplandırılır.
Genel olarak bu sınıf ayrımına fabrikalarda rastlanır. Ek olarak üretim faaliyetlerinde görevli şirketler, pazarlama ve satış alanında hizmet veren şirketlerde de bu ayrım görülür. Organizasyon şemasında da başarı sağlanabilmesi açısından bu ayrımın yapılması şarttır.
Şirketlerde Mavi Yaka – Beyaz Yaka Ayrımı Neye Bağlıdır?
Şirketlerin kendi içinde uyguladığı politikaların en önemlilerinden biri de mavi yaka ve beyaz yaka çalışanların ayrımı olarak bilinir. Örneğin üretim üzerine faaliyet gösteren bir iş yeri ele alındığında bu iş yerinde faaliyetler iki bölüme ayrılır. Bir bölümde yönetimin gerçekleşir, AR-GE ve teknoloji alanlarında çalışmaların yapılır, beyin gücü ile ilgili faaliyetler yürütülür. Diğer bölümde ise hizmet ya da mal üretilir, beden gücüne dayalı işler yürütülür.
Şirketlerde bahsi geçen ilk bölümde beyin gücüne dayalı çalışmalarda yer alan personellere “beyaz yaka”; beden gücüne dayalı çalışmalarda yer alan personellere de “mavi yaka” denir. Örneğin üretim tesisi içerisinde üretimden sorumlu müdüre ya da bölge müdürüne beyaz yaka, üretimin gerçekleşmesi için makine başında ürün incelemeleri yapan kişiye mavi yaka denilir.
Beyaz Yaka Personeller
Şirketlerde beyaz yaka çalışanlar genellikle masa başında, yönetici pozisyonunda ya da yönetici kadrosunda çalışan kişilerdir. Şirketlerin idari, araştırma, geliştirme gibi bölümlerinde çalışırlar. Beyin gücü ve el emeğine dayalı işçiliğin söz konusu olduğu bu çalışanlar teknoloji, planlama, kalite yönetimi, AR-GE, sevkiyat, depolama, satış gibi birimlerde görev alırlar. Beyaz yaka çalışanların görevleri fiziksel güçten ziyade, zihin gücünün gerektiği işlerdir.
Bu kişilerin alt birimlerinde çalışan kişiler de bulunur. Yönetici pozisyonunda yer alırlar ve şirketin “beyni” olarak da sayılırlar. Sürekli olarak kendilerini geliştirmeleri ve iyi bir yönetim sağlanması açısından liderlik becerilerini geliştirmeleri şarttır. Ek olarak geliştirmeleri gereken beceriler arasında: etkili iletişim becerileri, ikna kabiliyeti, stres ve zaman yönetimi de olmalıdır.
Mavi Yaka Personeller
İş yerlerinde mavi yaka çalışanlar beden gücüne dayalı işlerde efor harcayıp, mal ya da hizmet üretiminden sorumlu olurlar. Arazide, işletmede ya da üretim hattında beden gücü sarf ederek çalışırlar.
Şirketlerde üretimde çalışan ancak mavi yaka olarak tanımlanmayan çalışanlar da vardır. Bu kişiler üretimi planlayan ve organize eden çalışanlardır. Genellikle ustabaşı, vardiya amiri gibi görevlerde çalışırlar. Zanaat söz konusu olduğunda mavi yaka personellerin bu gruba dahil olduğunu bilmek gerekir.