SPK ve SPL Sınavları Kılavuzu – SPK Lisansı Belgesi

25.04.2022 Sektör Sınavları
SPK ve SPL Sınavları Kılavuzu - SPK Lisansı ve SPL Belgesi

SPK ve SPL Sınavları – Sermaye Piyasası Kurulu (SPL) Sınavı, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılan ve sermaye piyasası alanında ihtisas personeli, yönetici, türev araçlar personeli, değerleme uzmanı, kredi derecelendirme uzmanı ve kurumsal yönetim derecelendirme uzmanı olarak çalışmak isteyen kişilerin mesleki anlamda bilgi ve tecrübelerini göstermek amacıyla girdiği sınavdır. Bu sınavın sonucunda katılımcılara lisans belgesi verilmektedir.

SPK ve SPL Sınavları

SPK Lisanslama sınavları, tek bir sınav değildir. Bu lisansa sahip olmak için farklı konulardan ve alanlardan sınava girmek gerekir.

SPK ve SPL Sınavları – SPK tarafından gerçekleştirilen sınavlar aşağıdaki gibidir:

  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama Sınavı
  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisanslama Sınavı
  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisanslama Sınavı
  • Türev Araçlar Lisanslama Sınavı
  • Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisanslama Sınavı
  • Kredi Derecelendirme Lisanslama Sınavı
  • Gayrimenkul Değerleme Lisanslama Sınavı
  • Konut Değerleme Lisanslama Sınavı

SPK Lisansı Kimler Alabilir?

SPK Lisansı, üniversiteden mezun olmuş herkes tarafından alınabilmektedir. Doktor, avukat, mühendis, iktisatçı ya da işletmeci gibi mesleklere sahip olmanız, belgeyi almanız için engel değildir. Bu konuda hiçbir ayrım yoktur. Örneğin; tıp fakültesinden mezun olan bir öğrenci SPK Lisansı almak için başvurabildiği gibi Endüstri Mühendisi olan bir kişi de Konut Değerleme Lisanslama Sınavı’na giriş yapabilmektedir.

Üniversitede okunan bölümün SPK Lisansı üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Bu belgeyi alabilmek için ya üniversiteden mezun olmak ya da üniversitenin son sınıfında okumak gerekir. Bu belgeyi almak isteyen kişiler genellikle sermaye piyasası alanında personel, yönetici, türev araçlar personeli, değerleme uzmanı, kredi derecelendirme ve kurumsal yönetim derecelendirme uzmanı olarak çalışmak istemektedir. Özellikle bankalar ve aracı kurumlar içerisinde kariyer yaşamı sürmek isteyen kişilerin sahip olması gereken lisanslardır.

Bankanın ya da aracı kurumun oluşturduğu pozisyona göre istenen SPK Lisans Belgesi farklıdır. Genellikle;

Bankaların istediği SPK seviyesi

  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama Sınavı
  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisanslama Sınavı
  • Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisanslama Sınavı

belgeleri istenmektedir. Fakat bu alanda detaylı bir tablo bulunmaktadır. Hangi pozisyonlar ve unvanlar için hangi belgeye sahip olmanızı göstermektedir. Örneğin; müfettiş ya da iç kontrol uzmanı olmak istiyorsanız SPK Düzey 3 Lisansı’na sahip olmanız gerekir.

SPK ve SPL Sınavları Lisansı ve Kariyer Yaşamı

SPK Lisansı, özellikle unvan sahibi olmak isteyen kişiler için gerekli olan bir belgedir. Uzman, Yönetici, Denetçi, Denetim, Yönetici vb. unvanlarda bu belge aranmaktadır. Mesleki alandaki bilgi ve donanımı ispatlayan bu belgeler, kariyer yaşamında dikey ya da yatay yükselmelerde temel kıstas olarak alınmaktadır.

Özellikle finans kuruluşlarında (bankalar, aracı finans kurum ve kuruluşları vb.) ve halka açık şirketlerde görev almak isteyen personellerin mevzuata uyumunu göstermektedir. Dolayısıyla bu belgelere sahip olan kişilerin kariyer yaşamında terfi alması ve başarılı bir kariyer alanı yürütmesi daha kolaydır.

SPK Belgeleri Birbirinden Farklı mıdır? Hangi Belge Alınmalıdır?

SPK Lisans Belgesi, faaliyet alanına ve uzmanlık konusuna göre tercih edilmelidir. Hangi alanda uzmanlık belgelenmek isteniyorsa, o sınava giriş yapılması ve lisans belgesi alınmalıdır.

Bu alanda hangi unvan için hangi belgenin alınması gerektiğini gösteren detaylı bir tablo bulunmaktadır. Bu tabloya; https://www.spl.com.tr/docs/other/c23f7a1f-ddf5-49.pdf  adresinden ulaşılabilmektedir.

SPK ve SPL Sınavları Lisans Başvuru Süreci ve Ücretleri

SPK Lisansı için başvuruların tamamı https://www.spl.com.tr/ adresi üzerinden alınmaktadır. “SPL Başvuru Sistemi” aracılığıyla adaylar belirli tarihler içerisinde lisans almak için başvuru yapabilmektedir. Sınavlarda başarılı olan kişiler, lisans belgelerini Türkiye Sermaye Piyasaları Aracı Kuruluşları Birliği’nden almaktadır.

Yine lisans almaya hak kazanan adayların lisanslarını alabilmek için “SPL Başvuru Sistemi” içerisinden “Lisanslarım” bölümüne başvuruda bulunarak belgesini talep etmesi gerekir. Lisans başvuru ücretleri kredi ya da banka kartı aracılığıyla sistem üzerinden ödeme işlemlerini takip edilerek yapılmaktadır.

Ödeme işleminden sonra Başvuru Aday Beyan Formu’nun çıktısı alınmalı, imzalanmalı ve diğer gerekli belgeler ile birlikte kargoya, kuryeye, postaya veya elden teslim yoluyla SPL’ye teslim edilmesi gereklidir.

Lisans başvuru ücretleri başvuruda bulunacak olan lisans türüne göre değişmektedir. Sınav başvuru ücretleri ve başvuru türü, sınav yapılmadan önce yayımlanan kılavuzda belirtilmektedir.  Eğer üniversite son sınıf öğrencisi iseniz sınavlarda ücret indiriminden de faydalanma hakkınız bulunmaktadır.

Lisans Başvurusunda SPL’ye İletilecek Belgeler nelerdir?

Lisans belgesi için başvuruda bulunurken SPL’ye sunulması gereken zorunlu belgeler aşağıdaki gibidir:

  1. SPL Başvuru sistemi üzerinden lisans başvuru ücreti ödendikten sonra alınan “Başvuru ve Aday Beyanı Formu” (Bu belge ıslak imza ile imzalanmalıdır.)
  2. C. Nüfus Cüzdanı fotokopisi veya T.C. Kimlik Kartı fotokopisi
  3. Yükseköğretim mezuniyet durumunu ispat etmek amacıyla e-Devlet uygulaması üzerinden temin edilen barkodlu Mezun Belgesi (Temin edemeyen adaylar, yükseköğretim mezuniyet durumunu gösteren diplomalarını Noter üzerinden onaylatmalı ve Kuruma göndermelidir.)
  4. Bir üst lisansa başvurulması halinde daha önce alınmış olan bir lisans belgesi var ise ilgili lisans belgesinin aslı.
  5. Sermaye piyasası kurumlarında çalışan kişilerin ilgili lisans başvuru evrakı; çalıştıkları kurum tarafından SPL iletilecek olup bu çerçevede ilgili kişiler söz konusu evrakı çalıştıkları kurum insan kaynakları yetkililerine teslim etmeleri gerekmektedir.
  6. Herhangi bir sermaye piyasası kurumunda çalışmayan kişiler ise lisans belgesi başvuru evrakını kargo, kurye, postayla veya elden SPL’ye iletmeleri gerekmektedir.

SPK ve SPL Sınavları Sınavı’na kaç kez girilebilir?

SPK Sınavı’nda adayların tamamı başarılı olamaz. Bir adayın lisanslama sınavında başarılı sayılabilmesi için sınavların her birinden 100 üzerinden 50 puan alması ve tüm sınav konularından alınan aritmetik not ortalamasının 60 olması gerekmektedir.

Lisanslama sınavından başarılı olamayan adaylar için sınava giriş hakkında bir sınırlama yoktur. Fakat, aday ilk kez girmiş olduğu SPK Sınav sonuçlarının açıklanmış olduğu tarih ile lisans belgesi almaya hak kazanırsa ve 2 yıl içerisinde belge almazsa, süresi dolmuştur. Lisans belgesi alan veya almaya hak kazanan her adayın 2 yıl beklemesi gerekir.

Eğer belge almadan lisans belgesi kullanılmak istenirse, “SPK Lisans Yenileme Eğitimleri” için katılım yapılması gerekir. Her 4 yılda bir lisans eğitimlerine katılarak belgeyi yenileme hakkı bulunmaktadır.

SPK sınavları ne zaman yapılır?

Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenen sınavlar için yeni bir karar alınmadığı takdirde her yıl Mayıs ve Kasım aylarında düzenlenmektedir. Sınavlara katılırken dikkat edilmesi gereken nokta, üniversite eğitimi süresidir.

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı ile Konut Değerleme Lisansı için en az 2 yıllık yükseköğretim düzeyinde olunması gereklidir. Diğer tüm lisanslar için ise adayların 4 yıllık üniversite bölümlerinden mezun olması şarttır.

SPK sınavları nerede yapılır?

Lisanslama sınavları yılda iki defa olmak üzere; İstanbul (Anadolu ve Avrupa Yakası), Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Konya, Antalya, Samsun, Erzurum, Diyarbakır, Kayseri ve Gaziantep’te yapılmaktadır.

SPK Lisans Sınav sonuçları ne zaman açıklanır?

Lisanslama sınavlarının sonuçları, sınav tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde açıklanmaktadır. Sınav sonucunu görmek isteyen adayların www.spl.com.tr adresini ziyaret etmesi gereklidir. Burada Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlık numaranız ve belirlenen şifrenizle giriş yaptıktan sonra, sınav sonucunuzu görebilirsiniz.

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama Sınavı neden önemlidir?

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama Sınavı, tüm lisanslama sınavlarının çekirdeğini oluşturmaktadır. Adayların öncelikle Düzey 1 Lisansı’nı alması gerekir. Düzey 1 Lisansı alınmadan, Düzey 2 ya da Düzey 3 belgesi alınamaz.

Her ne kadar uzmanlık alanları ayrı da olsa, faaliyet alanları doğrultusunda, Düzey 1 Lisansı, her personelde aranmaktadır. Bu nedenle adaylar öncelikle Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama Sınavı girmeli ve başarılı olmalıdır.

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama sınav konuları nelerdir?

SPK Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama sınav konuları aşağıdaki gibidir:

  • Genel Ekonomi
  • Sermaye Piyasası Mevzuatı, İlgili Mevzuat ve Etik Kurallar
  • Menkul Kıymetler ve Diğer Sermaye Piyasası Araçları
  • Hisse Senedi Piyasaları
  • Tahvil ve Bono Piyasaları
  • Diğer Teşkilatlanmış Piyasa ve Borsalar
  • İlgili Vergi Mevzuatı
  • Temel Finans Matematiği, Değerleme Yöntemleri, Muhasebe ve Mali Analiz
  • Takas ve Operasyon İşlemleri

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama sınavındaki hangi modüller tamamlanmalı?

SPK Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama sınavında tamamlanması gereken modüller aşağıdaki gibidir:

  • Dar kapsamlı sermaye piyasası mevzuatı ve meslek kuralları
  • Sermaye piyasası araçları 1
  • Yatırım kuruluşları
  • Takas, saklama ve operasyon işlemleri

SPK ve SPL Sınavları Temel Düzey 1 Lisansı alanlar nerede çalışabilir?

SPK Temel Düzey 1 Lisansı alanlar aşağıdaki çalışma alanlarında görev alabilmektedir;

  1. Lise, 2 yıllık Yüksek Okul, Fakülte mezunu iseniz SPK Temel Düzey Lisanslama Sınavı içerisinde Takas ve Operasyon İşlemleri Modülünden 100 puan üzerinden 70 ve üzeri puan aldığınızda Takas ve Operasyon Sorumlusu olabilirsiniz.
  2. En az 2 yıllık ön lisans mezunu iseniz Temel Düzey 1 lisansını aldığınızda 9 modülden sınava girip geçme notu 100 puan üzerinden 60 puan alırsanız ve ortalamanız 70 ise Aracı kurum Şube Müdürü olabilirsiniz.
  3. Lise, 2 yıllık Yüksek Okul, Fakülte mezunu iseniz Temel Düzey 1 Lisansını aldığınızda 9 modülden sınava girip 100 puan üzerinden 60 alırsanız ve ortalamanız 70 ise Aracı kurum İrtibat Sorumlusu olabilirsiniz.
  4. Sermaye Piyasası Faaliyetleri Temel Düzey 1 Lisansına sahip olanlar, ayrı bir lisans belgesi gerekmeksizin “Takas ve Operasyon Sorumlusu” ve Temel Düzey Müşteri Temsilcisi olabilmektedir.

SPK Temel Düzey 1 Lisansı sınavında kaç adet soru bulunmaktadır?

SPK Temel Düzey 1 Lisanslama sınavı iki oturumda yapılmaktadır. İlk oturumda genel sorular sorulmaktadır. Bu oturumda sorulacak soru sayısı aşağıdaki gibidir:

  • Sermaye Piyasası Mevzuatı, İlgili Mevzuat ve Etik Kurallar 25 soru
  • Hisse Senedi Piyasaları 25 soru
  • Tahvil ve Bono Piyasaları 25 soru
  • Temel Finans Matematiği, Değerleme Yöntemleri, Muhasebe ve Mali Analiz 25 soru

olmak üzere sınav toplamda 100 sorudan oluşmaktadır.

İkinci oturumdaki ders adları ve soru sayıları ise aşağıdaki gibidir:

  • Takas ve Operasyon İşlemleri 20 soru
  • Genel Ekonomi25 soru
  • Menkul Kıymetler ve Diğer Sermaye Piyasası Araçları 25 soru
  • Diğer Teşkilatlanmış Piyasa ve Borsalar 25 soru
  • İlgili Vergi Mevzuatı 25 soru

olmak üzere sınav toplamda 100 sorudan oluşmaktadır.

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisanslama sınavına kimler girebilir?

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisanslama sınavına giriş yapabilmek için öncelikle Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisanslama belgesi alınmalıdır. Bu belgenin alınabilmesi için 4 yıllık üniversite mezunu olunması gerekir.

SPK Temel Düzey 2 Lisansı sahiplerinin ilgili görev alanları ise aşağıdaki gibidir:

  • Aracı kurum şube müdürleri,
  • İç Kontrol elemanı,
  • Yatırımcı İlişkileri Bölümü Yöneticisi (II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği uyarınca üçüncü grupta yer alan halka açık ortaklıklar)
  • Fon Müdürü

SPK Temel Düzey 2 Lisansı sınavında hangi modüller tamamlanmalıdır?

SPK Faaliyetleri Düzey 2 Lisanslama sınavında tamamlanması gereken modüller aşağıdaki gibidir:

  • Geniş kapsamlı sermaye piyasası mevzuatı ve meslek kuralları
  • Sermaye piyasası araçları 1
  • Sermaye piyasası araçları 2
  • Yatırım kuruluşları
  • Finansal piyasalar
  • Takas, saklama ve operasyon işlemleri
  • Finansal yönetim ve mali analiz
  • Ticaret hukuku
  • Muhasebe ve finansal raporlama

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisanslama sınavına kimler girebilir?

Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisanslama sınavına aşağıdaki unvanlara sahip olmak isteyen kişiler girebilmektedir:

  • Portföy yöneticisi
  • Portföy yönetim şirketlerinin yönetim kurulu üyeleri
  • Araştırma uzmanı
  • Yatırım danışmanı
  • Kurumsal finansman uzmanı
  • Müfettiş, iç kontrol elemanı, teftiş kurulu başkanı ve yöneticileri
  • Yöneticiler
  • Serbest yatırım fonlarının, garantili yatırım fonlarının ve koruma amaçlı yatırım fonlarının portföy yönetimini üstlenecek yönetici şirketin yöneticileri, fon kurulu üyeleri, portföy yöneticileri, fon denetçisi ve iç kontrol birimi çalışanı
  • Payları borsada işlem gören ortaklıklarda, ortaklığın sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde ve kurumsal yönetim uygulamalarında koordinasyonu sağlamakla görevlendirilen personel
  • Varlık finansmanı fonlarının fon kurulu üyeleri

SPK Temel Düzey 3 lisanslama sınavında hangi modüller tamamlanmalıdır?

SPK Faaliyetleri Düzey 3 Lisanslama sınavında tamamlanması gereken modüller aşağıdaki gibidir:

  • Geniş kapsamlı sermaye piyasası mevzuatı ve meslek kuralları
  • Sermaye piyasası araçları 1
  • Sermaye piyasası araçları 2
  • Yatırım kuruluşları
  • Finansal piyasalar
  • Takas, saklama ve operasyon işlemleri
  • Finansal yönetim ve mali analiz
  • Ticaret hukuku
  • Muhasebe ve finansal raporlama
  • Genel ekonomi
  • Temel finans matematiği ve değerleme yöntemleri
  • Kurumlarda ve sermaye piyasasında vergilendirme