Bankacılık bölümü; 2 yıllık ya da 4 yıllık okunabilen, devlet üniversiteleri, özel üniversiteler ve açıköğretim fakülteleri tarafından eğitimi verilen bir bölüm olarak yer almaktadır. Günümüzde bankacılık sektöründe yaşanan gelişmeler nedeniyle bu bölüme yönelik olan talep artmaktadır. Geçtiğimiz yıldan bu yana Bankacılık bölümü okuyan ve bu bölümü okuyan kişi sayısında yüzde 27 oranında artış meydana gelmiştir. Bu oran her geçen yıl artmaktadır.
Bankacılık sektörünün çalışma ortamı, koşulları, maddi olanakları ve iş imkanları bakımından diğer sektörlere göre daha iyi olması, adayların bu bölümü tercih etmesine neden olan başlıca sebepler arasında yer almaktadır. Aynı zamanda bu sektördeki personellerin yurt içerisinde ve dışarısında kariyer yapma imkanı da bulunmaktadır. Bankacılık pozisyonları arasında yükselmek, yurt dışında kariyer sahibi olmak ve başarılı bir iş hayatı yaşamak isteyenler için sektör en doğru tercihtir.
Fakat her sektör gibi bankacı olmanın da bazı kuralları, gereklilikleri, sahip olunması gereken özellikleri, nitelikleri, yetkinlik ve becerileri vardır. Bunların başında da eğitim gelir. Bu sektör içerisinde çalışmak isteyen adayların eğitim alanında kendilerini belli bir noktaya getirmiş olması, bankacılığı her anlamda öğrenmiş, teknik, teorik ve pratik bilgiler bakımından kavrulmuş olması gerekir. Bankacılık tarihini bilmek, sektördeki yeniliklere göre hareket etmek, her zaman için dinamik, stratejik bir düşünce yapısına sahip olabilmek için eğitim önemlidir. “Yaşam boyu öğrenme” metodunun benimsenmesi gerekir. Çünkü sektör sürekli olarak kendisini geliştirmektedir. Gelişen bir sektör içerisinde kalıcı bir iş hayatı planlanıyorsa bu ancak kişinin kendisini geliştirmesi ile olacaktır.
Bankacılık Bölümü 2 Yıllık
Bankacı olarak iş hayatında yer almak isteyenlerin okuyabileceği 2 yıllık Bankacılık bölümü ve bölümleri bulunmaktadır. İki yıllık eğitim alarak mezun olan kişiler, “önlisans diploması” almaktadır. Bankalar, önlisans mezunu olan kişiler için de banka personel alımı ilanı oluşturmaktadır. Bu ilanlara başvuru yapılabilmektedir.
Önlisans diploması bulunan kişiler genel olarak bankaların operasyon, saha ve servis departmanlarında istihdam edilmektedir. Banka çağrı merkezi personelleri, banka gişe yetkilisi yardımcılığı, banka ürün/hizmet saha satış sorumlusu ya da satış tanıtım sorumlusu gibi meslek pozisyonlarında görev almak isteyen bireyler için iki yıllık önlisans diploması almak yeterli olmaktadır. Fakat amacınız gişe görevlisi, uzman, uzman yardımcısı, banka müdürü, banka genel müdürü, satış ve pazarlama yetkilisi ya da müfettiş olmak ise 4 yıllık lisans eğitimi almış olmanız gerekir. Bunun için de DGS ile eğitiminizi lisans düzeyinde tamamlamalısınız.
İki yıllık Bankacılık bölümü okuyan adaylar da teorik ve pratik bilgilere ulaşmaktadır fakat dört yıllık lisans bölümü mezunlarına göre bilgileri daha az seviyededir. Önlisans mezunlarının da eğitim hayatlarında staj yapma imkanı bulunmaktadır. Son sınıf olan her öğrenci staj yapabilme hakkına sahiptir. Önlisans mezunları için staj yapmak mutlaka önerilmektedir. Çünkü banka içerisinde yapılan stajlar doğrultusunda önlisans mezunlarına banka içerisinde iş imkanı sunulabilmektedir.
Genel olarak üniversite sınavı sonrasında adaylar tarafından “2 yıllık bankacılık bölümü okumam yeterli olur mu?” şeklinde sorular sorulmaktadır. Banka içerisinde yer almak için yeterlidir fakat kurum içerisinde yükselme şansı düşüktür. Kariyer yapmak için pek çok eğitime katılmak, çabalamak gerekir. Bu durum lisans mezunları için de geçerlidir fakat genel olarak işe alımlar da dahil olmak üzere lisans mezunları bir adım ön planda tutulmaktadır.
2 yıllık Bankacılık bölümü okumak isteyen adaylar aşağıdaki bölümleri okuyabilmektedir:
- Aktüerya
- Sermaye Piyasaları ve Portföy Yönetimi
- Aktüerya Bilimleri
- Sigortacılık
- Aktüerya ve Risk Yönetimi
- Sigortacılık ve Risk Yönetimi
- Bankacılık
- Sigortacılık ve Sosyal Güvenlik
- Bankacılık ve Finans
- Uluslararası Finans
- Bankacılık ve Finansman
- Uluslararası Finans ve Bankacılık
- Bankacılık ve Sigortacılık
- Uluslararası İşletme
- Ekonometri
- Uluslararası İşletmecilik
- Ekonomi
- Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret
- Ekonomi ve Finans
- Uluslararası Ticaret, Lojistik ve İşletmecilik
- Finansal Ekonometri
- Uluslararası Ticaret
- İktisat
- Uluslararası Ticaret ve Finans
- İşletme Uluslararası Ticaret ve Finansman
- İşletme Enformati
- Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik
- İşletme Yönetimi
- Uluslararası Ticaret ve Lojistik
- İşletme-Ekonomi
- Sermaye Piyasaları ve Portföy Yönetimi
- Lojistik Yönetimi
- Sermaye Piyasası
- Halkla İlişkiler ve Tanıtım
- Halkla İlişkiler ve Reklamcılık
- Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi
- Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri
- Kamu Yönetimi
- Maliye
- İktisat
- Konaklama İşletmeciliği
- İşletme
- Uluslararası İlişkiler
Bankacılık Bölümü 4 Yıllık
4 yıllık Bankacılık bölümü okumak, gerek iş başvurularında gerek kariyer alanında bir adım ön planda olmak demektir. Çünkü lisans eğitimi içerisinde daha teorik, teknik ve pratik bilgiler verilmektedir. Lisans bölümlerinden mezun olan öğrenciler için kariyer alanında daha fazla iş imkanı sunulmaktadır. Bunun sebebi, teorik ve teknik açıdan personelin kendisini geliştirmiş olduğu düşüncesidir.
Ülkemiz içerisinde 4 yıllık bankacılık eğitimleri bulunmaktadır. Bu eğitimler devlet üniversiteleri, özel üniversiteler (burs imkanı ile) ve açıköğretim fakülteleri tarafından verilmektedir. Önlisans mezunlarının DGS ile geçiş yaparak eğitimlerini dört yıla tamamlama imkanı da bulunmaktadır.
Dört yıllık lisans mezunları, bankacılık sektöründe önemli iş pozisyonlarında görevlendirilmektedir. Gişe yetkilisi, operasyon yetkilisi, banka bireysel satış temsilcisi, banka satış ve pazarlama birimi, banka müdürlüğü, banka insan kaynakları departmanı, uzman, uzman yardımcılığı, iç kontrolör ve denetçi, müfettiş ve müfettiş yardımcılığı ve benzeri gibi pek çok pozisyonda çalışma imkanına ulaşılmaktadır. Üstelik bu imkanlar yurt içi şubelerle de sınırlı değildir. Yurt dışı şubelerde de lisans mezunlarının çalışma imkanı vardır ve bu imkan önlisans mezunlarına göre daha yüksektir. Özel ve kamu bankalarının personel alımlarında genel olarak “4 yıllık lisans programı mezun olmak” ibaresinin yer aldığı görülmektedir. Bu durum, lisans mezunlarının sektördeki bilgisinin daha donanımlı olmasından kaynaklanmaktadır.
Lisans mezunu olmak “yönetici” pozisyonuna kadar ulaşmak demektir. Bankalardaki C seviye iş pozisyonlarında yer almak için mutlaka lisans, yüksek lisans, doktora mezunu olmak gerekir. Bu da aynı zamanda sürekli olarak keşfedilecek, ilerlenebilecek bir kariyer yaşamına sahip olmak demektir. 4 yıllık bankacılık bölümü okumak ya da bu mesleği yerine getirmek isteyen kişilerin okuyabileceği lisans bölümleri aşağıdaki gibidir:
- Bankacılık ve Sigortacılık
- İşletme
- İktisat
- Kamu Yönetimi
- Maliye
- Muhasebe
- Bankacılık
- Finans
- Uluslararası İlişkiler
- Çalışma Ekonomisi ve Endüstri
- Ekonometri
- Matematik
- Hukuk
- Mühendislik (Özellikle İşletme Mühendisliği)
- Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi
- Uluslararası Ticaret ve Finans
- Yönetim Bilişim Sistemleri
- Uluslararası Ticaret ve Lojistik
Bankacılık Bölümü DGS
Önlisans ya da açıköğretim fakültelerinden iki yıllık eğitimlerini tamamlamak üzere ya da tamamlamış olan her öğrenci, DGS sınavına girerek eğitimini dört yıla (lisans seviyesine) tamamlama hakkına sahiptir. Fakat Bankacılık ve Sigortacılık ya da Bankacılık ve bankacılık ile ilgili diğer bölümlere DGS ile geçiş yapmak ve lisans mezunu olmak için de bazı şartları yerine getirmiş olmak gerekir.
Bankacılık bölümüne ya da bölümlerine dikey geçiş yapmak isteyen öğrenciler ilk olarak 120 AKTS değerinde ders almış olmalı, mezuniyetlerine engel olacak herhangi bir FF, YZ ya da DZ başarısızlık notuna sahip olmamalı ve Genel Not Ortalaması (GNO) bakımından en az 2,00 not değerine sahip olmalıdır. Genel Not Ortalaması’nın sınavdan alınacak olan puan üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle ne kadar yüksek bir GNO elde edilirse o kadar çok puan artışı demektir.
DGS ile bankacılık bölümlerine geçiş yapmak isteyen adayların eğitimlerini önlisans eğitim programına dahilken dört yıl kadar uzatmamış olması, staj dışarısında herhangi bir engellerinin bulunmaması da aranan şartlar arasındadır. DGS ile sınava girecek olan adayları 60 adet Türkçe ve 60 adet Matematik sorusu olmak üzere toplamda 120 soru beklemektedir. 140 dakika içerisinde adayların en az 30 Türkçe, 30 Matematik sorusu çözmesi gerekir. Sınavda 4 yanlış 1 doğruyu götürmektedir. Bölümler Eşit Ağırlık (EA) olarak alım gerçekleştirdiği için öğrencilerin hem Türkçe hem de Matematik sorusu çözmesi zorunludur. Bankacılık bölümlerine DGS ile geçiş yapılabilmesi için en az 192 puan alınması (2019 DGS sonuçlarına göre) gerekmektedir.
Ülkemizde DGS ile Bankacılık ve Sigortacılık bölümüne öğrenci alımı yapan üniversitelerin isimleri şu şekildedir:
Özel Üniversiteler:
- İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Kadir Has Üniversitesi
- İstanbul Medipol Üniversitesi
- Doğu Akdeniz Üniversitesi
Devlet Üniversiteleri:
- Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Trakya Üniversitesi
Açıköğretim Fakülteleri:
- İstanbul Üniversitesi
- Atatürk Üniversitesi
- Anadolu Üniversitesi
Bankacılık Bölümü Staj
Bankalar nasıl ki düzenli olarak personel alımı gerçekleştiriyor ise düzenli olarak stajyer alımı da yapmaktadır. Henüz daha staj düzeyindeyken yetiştirilen personeller, banka bünyesinde istihdam da edilmektedir. Bankalar kendi yetiştirdikleri personeller ile çalışmaktan keyif duymaktadır bu nedenle ülkemizdeki özel ve kamu bankaların tamamı belirli dönemlerde stajyer alımı gerçekleştirmektedir.
Bankacılık bölümü staj olarak kısa ve uzun dönemli olarak yapılmaktadır. Kısa stajyer eğitimi bir ile üç ay arasında sürmektedir. Öğrenciler tıpkı bir personel gibi görülmekte ve banka içerisindeki görev ve sorumlulukları yerine getirmeye yönelik görevlendirilmektedir. 1-3 ay süren eğitim boyunca çeşitli iş pozisyonlarında ve departmanlarında görev alınmaktadır. Dolayısıyla banka içerisindeki pek çok pozisyon hakkında birebir bilgi sahibi olunmaktadır. Bu da bankacı adayının kariyer yaşamı hakkında karar almasını kolaylaştırmak ile beraber ileride hangi bankacılık pozisyonuna yükselmek istediğini belirlemesinde rol oynayacaktır.
Uzun süreli staj eğitiminde ise stajyerler 6 ay boyunca görev yapmaktadır. Haftanın belirlenen iki ya da üç gününde bankaya giderek normal bir personel gibi çalışarak iş deneyimi kazanılmaktadır. Staj eğitimi kısa da yapılsa uzun da yapılsa, yapılacak iş başvurularında oldukça önemlidir. Bunun sebebi, adayın deneyimsiz olarak görülmemesidir. Staj yapan kişiler deneyimli personel olarak görülmekte ve bankacılık ürünlerini, hizmetlerini, sistemini bilerek başvurduğu anlamına gelmektedir. Banka İK yetkilileri iş başvurularında deneyimsiz adaylar arasından alım gerçekleştirecek ise mutlaka staj bilgilerine dikkat etmektedir. Staj bilgisi bulunan kişiler bir adım ön plana çıkacaktır.
İki yıllık ön lisans bankacılık eğitimi alan öğrencilerin de banka içerisinde staj yapma imkanı bulunmaktadır. İki yıllık eğitim programındaki öğrenciler son eğitim yılında, herhangi bir başarısız dersleri olmadıkları takdirde banka içerisinde staj yapabilmektedir. Dört yıllık lisans eğitimi alan öğrenciler ise 3. sınıf ya da 4. sınıf öğrencisi iken staj yapma imkanına sahiptir. Bankalar genel olarak lisans eğitim programına dahil olan öğrencilere staj alımı yapmaktadır. Önlisans staj imkanları için bankaların işe alım ilanlarını takip etmek gerekmektedir.
Bankacılık Bölümü Atamaları
Bankacı olmak ve kamu bankalarında çalışmak isteyen kişilerin yönelebileceği bir diğer alan KPSS’dir. KPSS, “Kamu Personeli Seçme Sınavı” olarak bilinmektedir ve KPSS sınavına girilerek kamu bankaları içerisinde personel olunabilmektedir. KPSS sınavından belli bir başarı puanı alan (80 ve üstü) kişiler için merkezi atamalar ile atamalar yapılmaktadır. Aynı zamanda KPSS sınavı ile Bankacılık bölümlerine de atama gerçekleştirilmektedir. Kontenjan dahilinde KPSS sınavına girerek ve atanarak lisans mezunu seviyesine ulaşılmaktadır. “Bankacılık ve Sigortacılık, Bankacılık ve Finans” bölümleri için KPSS atamaları yapılmaktadır. Bu atamalar her yıl 3 defa gerçekleşmektedir.
Atamalara dahil olabilmek için kontenjan ve belli bir başarı puanına ulaşmış olmak gerekir. KPSS puanının 80 ve üstünde olması atama şansını arttırmaktadır. Aynı zamanda yapılacak tercih de önem kazanmaktadır. KPSS sınavlarından sonra KPSS/1, KPSS/2, KPSS/3 şeklinde yıllık merkezi atamalar yapılmaktadır. Lisans eğitimine ulaşmak ve mezun olamk isteyenler 4001 nitelik kodunu kullanmaktadır. Bankacılık ve diğer bankacılıkla ilgili bölümlerden mezun olan kişiler ise atama yapılırken 4465 nitelik kodunu kullanmaktadır. Geçtiğimiz yıl gerçekleşen 2019 KPSS atamalarının ilkinde 83 adet kontenjan açılmıştır. Bu kontenjanlardan 79 tanesi 4001 kodu ile alım yapmıştır. Aynı zamanda atamaların gerçekleştiği taban ve tavan puanlarına bakıldığında en düşük atamanın 90, en yüksek atamanın ise 99 puan ile yapıldığı görülmektedir.
Bankacılık Bölümü Dersleri
Bankacılık bölümü Eşit Ağırlık temelli bir bölüm olduğu için dersler sayısal ağırlıklı olsa da sözel ağırlıklı ders grupları da bulunmaktadır. İki yıllık ve dört yıllık eğitim programlarında benzer dersler görülse de seçmeli ders ve ders içeriği bakımından eğitim programları birbirinden ayrılmaktadır.
İki yıllık Bankacılık ve bankacılık bölümlerinde okuyan bir öğrencinin alacağı dersler aşağıdaki gibidir:
- İktisat
- İşletme Yönetimi
- Bankacılığa Giriş
- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
- Yabancı Dil (İngilizce)
- Türk Dili
- Matematik
- Genel Muhasebe
- Davranış Bilimleri
- Hukukun Temel Kavramları
- Finans Matematiği
- Borçlar Hukuku
- Finansal Yönetim
- Banka Muhasebesi ve Raporlama
- Pazarlama İlkeleri
- Makro ve Mikro İktisat
- Bankacılıkta Yönetim ve Organizasyon
- İstatistik
- Ticaret Hukuku
- Bankacılıkta Pazarlama
- Bilgisayarlı Muhasebe Uygulamaları
- Finansal Tablolar Analizi
- Temel Bankacılık Hizmet ve Ürünleri
- Ekonometri
- Uluslararası Bankacılık ve Kambiyo İşlemleri
- Sermaye Piyasaları İşlemleri ve Uygulamaları
- Portföy Analizi
- Para ve Banka
- Uluslararası Finans Sistemi
- Mesleki İngilizce
- Bankacılıkta Aktif-Pasif Yönetimi
- Kredi Talep Değerleme ve Tahsisi
- Sigorta Yönetimi ve Uygulamaları
- KOBİ ve Bankacılık
- Fon Yönetimi
- Finansal Piyasalar ve Kurumlar
Dört yıllık bankacılık bölümü ve türevi bölümler okuyan bir öğrencinin alacağı dersler ise aşağıdaki gibidir:
- İktisat
- İşletme Yönetimi
- Bankacılığa Giriş
- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
- Yabancı Dil (İngilizce)
- Türk Dili
- Matematik
- Genel Muhasebe
- Davranış Bilimleri
- Hukukun Temel Kavramları
- Finans Matematiği
- Borçlar Hukuku
- Finansal Yönetim
- Banka Muhasebesi ve Raporlama
- Pazarlama İlkeleri
- Makro ve Mikro İktisat
- Bankacılıkta Yönetim ve Organizasyon
- İstatistik
- Ticaret Hukuku
- Bankacılıkta Pazarlama
- Bilgisayarlı Muhasebe Uygulamaları
- Finansal Tablolar Analizi
- Temel Bankacılık Hizmet ve Ürünleri
- Ekonometri
- Uluslararası Bankacılık ve Kambiyo İşlemleri
- Sermaye Piyasaları İşlemleri ve Uygulamaları
- Portföy Analizi
- Para ve Banka
- Uluslararası Finans Sistemi
- Mesleki İngilizce
- Bankacılıkta Aktif-Pasif Yönetimi
- Kredi Talep Değerleme ve Tahsisi
- Sigorta Yönetimi ve Uygulamaları
- KOBİ ve Bankacılık
- Fon Yönetimi
- Finansal Piyasalar ve Kurumlar
Seçmeli dersler ise şu şekilde yer alır (üniversiteye bağlı olarak yılda 2,3 ya da 4 adet seçmeli ders alınabilmektedir):
- İşletme Finansı
- Katılım Bankacılığı
- Türk Vergi Sistemi
- Uluslararası İktisat
- Bankacılık Hukuku
- Dünya Ekonomisi
- Bankacılıkta Etik İlkeler
- Bankacılıkta Güncel Yönetim Yaklaşımları
- Yönetim Muhasebesi
- İcra İflas Hukuku
- Türkiye Ekonomisi
- Bankacılıkta Reklam Stratejileri
- İnovasyon Yönetimi
- Kıymetli Evrak Hukuku
- Uluslararası Pazarlama
- Elektronik Ticaret
- Risk Yönetimi
- Dünya Ekonomisi
- Örgütsel Davranış
- Müşteri İlişkileri Yönetimi
- Maliye Politikası
- Yatırım Proje Analizi
- İnsan Kaynakları Yönetimi
- Sermaye Piyasası Hukuku
- Bankacılıkta Kredi Politikası
- Borsa Hukuku
- İletişim Teknikleri
- Finansal Krizler ve Kriz Yönetimi
- Stratejik Yönetim
Bankacılık Bölümü İş Olanakları
Bankacılık bölümü mezunlarının iş olanakları hem yurt içerisinde hem de yurt dışarısında oldukça fazladır. Öncelikle iki yıllık ve dört yıllık bir mezuniyet durumu söz konusu olsa da her aday banka içerisinde çalışma hakkına sahiptir. Önlisans ve lisans derecesine göre iş başvuruları açılmakta ve istihdam sağlanmaktadır.
Bankacılık bölümünden mezun olan kişiler aynı zamanda bankacılık faaliyetlerinin ve hizmetlerinin gerçekleştirildiği saha iş pozisyonlarında, muhasebe faaliyetlerinin gerçekleştirildiği tüm kurum ve işletmelerde, sigorta şirket, kurum ve kuruluşlarında çalışma olanağına sahiptir. Ekonomi, finans, bankacılık, sigortacılık ve işletme alanında dersler alındığı için bu sektörlerdeki tüm kurum, kuruluş ve işletmelerde iş olanağı vardır. İşe alımlarda ön planda tutulan detay eğitimden sonra karakteristik özellikler, nitelikler, yetenekler, yetkinlikler ve becerilerdir. Eğer hayaliniz iyi bir bankacı olmak ise; lider ruhlu, analitik – stratejik düşünce yapısına sahip, güler yüzlü, prezantabl olmalı, etkili iletişim becerilerinizi çok iyi kullanmalısınız. Bu nitelik ve yetenekler aranan ilk özellikler arasında yer almaktadır.
Bankacılık Bölümü Maaş İmkanları
Bankacılık bölümünden mezun olan biri bir banka içerisinde çalışmak istediğinde alabileceği maaş pozisyonuna, performansına ve kuruma katmış olduklarına bağlı olarak değişmektedir. İş pozisyonuna göre alınabilecek maaş türleri genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Gişe görevlisi: 2.200 – 3.500 TL arası
- Gişe asistanı: 2.300 – 4.000 TL arası
- Müşteri temsilcisi: 2.350 – 4.100 TL arası
- Müfettiş: 3.500 – 9.000 TL arası
- Banka Müdürü: 6.000 – 24.000 TL arası
- Genel Müdür: 27.000 – 100.000 TL arası