Teknoloji, hızla gelişen ve insan hayatını şekillendiren bir uygulama alanı olarak görülmektedir. Elektriğin icadına kadar geriye gidilmeyecekse eğer, bu alanda en büyük devrimlerden ilki hiç kuşkusuz internettir. İnternetin ortaya çıkışından itibaren pek hayatı kolaylaştırmaya yönelik pek çok teknolojik gelişme kaydedilmiştir. İnternet üzerinden yapılan işlemler daha hızlı ve daha pratik gerçekleşmiş bu nedenle çoğu kuruluş hizmetlerini internet üzerinden vermeye başlamıştır. Ancak internet üzerinden yapılan işlemlere karşı çeşitli güvenlik tehditleri de bulunmaktadır. Sistemin artılara sahip olduğu kadar eksilere sahip olduğu da görülmektedir. Öyle ki bu durum sadece online dünya için geçerli değil; bankacılık, eğitim gibi pek çok alanda kendini göstermektedir. Sistemdeki eksikliklere bir çözüm düşünülürken bu noktada ikinci bir devrim gerçekleşmiştir.
Takvimler 2008 yılını gösterirken, Satoshi Nakamoto isimli bir kişinin yayınladığı 8 sayfalık bir whitepaper bütün internet aleminde şok etkisi yaratmıştır. Söz konusu whitepaperda bankacılık ve finans sistemindeki sorunlar eleştirilmiştir. Bankalarda işlemlerin yapıldığı anda para transferinin gerçekleşmemesi, transfer için bazen günlerce beklemeye gerek kalması, bu tansferin sadece belirli saatler ve belirli günlerde yapılabilmesi, ayrıca yapılan finansal işlemlerden komisyon adı altında ücret kesintisi yapılması gibi bankacılık sistemindeki sorunlara değinilmiş ve bu sorunlar için bir çözüm üretilmiştir. Kişiden kişiye aktarılabilen elektronik para yani bitcoin. Bitcoin para göndermek istediğiniz anda tansferin gerçekleştiği, günün her saati işlem yapılabilen ve direkt olarak istediğiniz kişiye para gönderebildiğiniz, kullanmak için aracı kurumlara ihtiyacın olmadığı bir para birimi olarak tanıtılmıştır. Yüzyıllardır alışılagelmiş finans ve bankacılık sistemine karşı bir devrim niteliğinde olan bitcoin, blockchain teknolojisinin ilk ürünü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Blockchain, dağıtık bir veri kayıt sistemidir. Blockchain sistemi bir veri tabanı değildir, verilerin anlık olarak kaydedildiği ve kayıt edilen verilerin değiştirilemediği bir sistemdir. Blockchainde yapılan işlemlere dair verilerin silinmemesi ve değiştirilmemesi olası hack saldırılarına karşı yüksek bir güvenlik sağlamaktadır. Bunun yanında blockchain bünyesinde pek çok bilgisayarı barındıran bir ağdır ve sistemde gerçekleşen bütün işlemler bu ağdaki bilgisayarlar tarafından kontrol edilmektedir yani tek bir kontrol merkezi yoktur. Sisteme dağıtık denilmesinin temel sebebi budur. Hatalı işlemlerin gözden kaçması gibi tehlikeli durumların bu sayede önüne geçilmiştir çünkü aynı işlem birçok bilgisayar tarafından kontrol edilmektedir. Blockchain bünyesinde işlem yapmak istiyorsanız eğer kendinize hesap olarak düşünebileceğiniz bir cüzdan oluşturmanız gerekir. Bu cüzdanda kullanıcı adı yerine kullanacağınız bir kod olan public key vasıtasıyla işlem yapabilirsiniz. Bir de secret key dediğimiz özel kodunuz olacaktır, bu koda diğer kişilerin erişimi mümkün değildir. Birine para göndermek istediğinizde o kişinin public keyini girmeniz gerekmekte, sistemdeki transfer işleminde her iki tarafın public keyi ve gönderilen para miktarı görülmektedir. Blockchain bünyesinde gerçekleştirilen her bir işlem, defter gibi düşünülebilecek bloglara kaydedilmektedir ve bu işlemler bütün kullanıcıların bloglarına eş zamanlı olarak senkronize edilmektedir. Yani dileyen herkes sistemde gerçekleştirilen bütün işlemlere erişebilmektedir. Verilerin kontrolü ve senkronizasyonu ise normal bilgisayarlarla değil miner cihazlarla yapılmaktadır. Söz konusu cihazlar bilgisayarlardan 1000 kat daha hızlı işlem yapmaktadır ve bilgisayarlardan daha pahalıdır. Bu nedenle bu cihazları herkes kullanamamaktadır. Miner cihazları kullanarak blockchain bünyesinde aktif rol alan kişiler ise madenci olarak bilinmektedir. Madencilerin ismi altın madenlerinden gelmektedir. Asıl görevlerinden biri bitcoin üretmek olduğu için bu ismi almışlardır. Ancak madencilerin görevlerine ulaşmadan da blockchain bünyesinde kolayca işlem yapabilirsiniz.
Blockchainin çalışma sistemi oldukça farklıdır. Bu nedenle blockchain sistemini kullanarak bir prpje geliştirmek istiyorsanız veya bitcoin gibi kripto paralarla ilgileniyorsanız blockchaine dair her şeyi bilmelisiniz.
Blockchain Nerelerde Kullanılır?
En yeni teknolojik devrimlerden biri olarak ön plana çıkan blockchain sistemi, bitcoin ile hayatımıza girmiş olsa da her alanda kullanılabilecek bir alt yapıya sahiptir. Yeni yeni ortaya çıktığı için blockchain şu an en aktif olarak finans dünyasında kullanılmaktadır. Özellikle kripto para borsaları blockchainin en önemli ürünlerinden biri olarak görülmektedir. Bir yatırımcı olarak veya bir girişimci olarak blockchaini kripto para borsalarında rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Sadece finans dünyasında değil, blockchain insan hayatının pek çok alanında kullanılabilmektedir. Yeni bilinen bir teknoloji olduğu için kullanımı henüz yaygınlaşmasa da sistemin güvenilirliği oldukça fazla olduğu için pek çok büyük şirket blockchaini bünyesine dahil etmek için çalışmalar sürdürmektedir. Bu şirketlerin faaliyet gösterdikleri alanlar ise oldukça çeşitlidir. Uluslararası faaliyet gösteren global şirketler, dış ticaret alanında blockchaini kullanmaya başlamışlardır. Gümrük, lojistik gibi işlemlerin uzun sürdüğü dış ticaret alanında işlemlerin hızlandırılması ve pratikleştirilmesi adına blockchain kullanılmaktadır.
Bankacılık, global bir iş alanıdır. Bankaların özellikle kurumsal müşterilerinin çoğu global olarak faaliyet göstermektedirler. Bu nedenle uluslararası para transferleri ve finansal işlemler sık sık gerçekleşmektedir. Ancak bu işlemlerin ülkeler arası olması, ülkelerin uyguladıkları yasal prosedürlerden dolayı zaman alabilmektedir. Blockchainde işlemlerin gerçekleşmesi için beklemeye gerek kalmaması ve anında gerçekleşmesi bankaların ve müşterilerin daha hızlı hareket edebilmelerini sağlamaktadır. Zamandan tasarruf etmek adına pek çok banka artık blockchain teknolojisini kullanmak için çalışmalara başlamıştır.
Sigorta şirketlerinin gerçekleştirdikleri hizmetler de tıpkı bankalardaki gibi uzun bekleme süreleri gerektirebilmektedir. Raporların oluşturulması, tespitlerin yapılması, belgelerin onaylanması gibi evrak işlerindeki bu bekleme süresi çoğu iş için verimsiz bir ortam yaratmaktadır. Ayrıca sigorta belgelerinde sahtecilik yapılabilmesi gibi tehlikeler müşterileri tedirgin etmektedir. Blockchain teknolojisinin hızlılığı, şeffaflığı ve güvenilirliği bu noktada sigortacılık sektörüne yeni bir soluk olmaktadır.
Sağlık sektörü global olarak değerlendirildiğinde tıpkı finans sektörü gibi büyük bir alandır. Hastaların takip süreçleri, kullandıkları ilaçlar gibi hastalara dair bütün verilerin güvenilir bir sisteme işlenmesi oldukça önemlidir. Bunun yanında blockchain kullanılarak bu hastaların anonim kalmaları da sağlanacaktır. Özellikle hastanın gizliliğini gerektirecek özel durumlarda blockchain teknolojisi yeterli gizliliği ve güvenliği sağlamaktadır.
Gördüğünüz gibi blockchain pek çok farklı alanda kullanılabilir bir sistemdir. Gizlilik, hız, güvenilirlik gibi önemli ihtiyaçlara cevap veren blockchain sistemdeki aksaklıkları gidermeye yönelik olarak şekillenebilen çok yönlü bir teknolojidir.
Blockchain Nasıl Kullanılır?
Blockchain teknolojisi, sistemdeki aksaklıkları gidermeye yönelik olarak tasarlanmıştır. En çok göze çarpan aksaklıklar hiç kuşkusuz evrak işlerinin uzaması, yasal prosedürlerden dolayı ortaya çıkan bekleme süreleri, verilerin değiştirilebilmesi ve silinebilmesi nedeniyle sistemin hack saldırılarına açık olmasıdır. İş alanı ne olursa olsun, bu aksaklıklar neredeyse bütün sektörlerde görülmektedir. Bu nedenle blockchainin kullanım alanı ve kullanım şekilleri oldukça geniş bir yelpazede incelenmelidir. Blockchain teknolojisi; güvenilirliği ve hızlılığıyla alışılmış bütün sistemlere karşı gelmektedir.
Blockchain bankacılık, borsa, sağlık, ticaret, pazarlama gibi pek çok farklı alanda kullanılmaktadır. Sadece işletmeler veya kurumlar değil kişiler de diledikleri takdirde blockchain ağına dahil olabilmektedirler. Hayatı kolaylaştırmaya yönelik pek çok farklı özelliği bulunan blockchainin nasıl kullanıldığı, kullanım alanlarıyla yakından ilişkilidir. Basit bir örnekle durumu açıklayalım. Blockchainin ilk ürünü bitcoinden bildiğiniz üzere kripto paralardır. Kripto paraların alım satımının yapıldığı kripto para borsaları bulunmaktadır. Blockchain bu noktada kripto para borsalarında kripto para ticaretinin yapılması için kullanılmaktadır. Blockchainde tek bir yönetim ve kontrol mekanizmasının olmaması, herkese kendi kripto parasını üretme özgürlüğünü tanımıştır. Sizde blockchaini kullanarak kendi kripto paranızı yaratabilir veya mevcut kripto paralarla borsada işlem yapabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta yaratacağınız kripto paranın bir dayanağının olmasıdır. Yani sistemdeki bir aksaklığı düzeltmek veya eksikliği gidermek için blockchaini kullanarak bir çözüm üretmeniz gerekmektedir. Örneğin bitcoin, bankacılık sistemindeki bekleme süresi, komisyon ücreti gibi aksaklıkların giderilmesi için üretilmiş bir dijital paradır. Analiz edeceğiniz sorunlar ve üreteceğiniz çözümleri bir iş planı oluşturarak yayınlamanız gerekmektedir. Bu noktadan sonra oluşturduğunuz dijital para için yatırımcılardan fon toplayarak kripto para dünyasına adım atabilirsiniz.
İncelediğimiz örnekte görüldüğü gibi blockchainin nasıl kullanılacağı sorusunun en önemli cevabı sistemdeki bir aksaklığı veya eksikliği gidermeye yönelik olmasıdır. Sağlık sektöründe blockchaini mi kullanmak istiyorsunuz? Hasta kayıtlarının gizliliğini blockchainin benzersiz şifreleme özelliği sayesinde kayıtları anonimleştirerek sağlayabilirsiniz. Uluslararası ticaret yapan bir firma mısınız? Yaptığınız ticari faaliyetlerin daha hızlı gerçekleşmesi için blockchainin normal bilgisayarlardan 1000 kat hızlı işlem yapan cihazlarından faydalanabilirsiniz. Büyük bir market zinciri misiniz? Marketinizde sattığınız bütün ürünlerin üretimden pazarlama kısmına kadar ne aşamalardan geçtiğini blockchain sayesinde kaydedebilir ve müşterilerin bu sürece tanık olmasını sağlayarak güvenilirliğinizi arttırabilirsiniz. Bu örnekler çoğaltılabilmektedir. Blockchain, nasıl kullanılacağı ve nerede kullanılacağı konusunda sınırı olmayan bir sistemdir.
Blockchain Nasıl Kurulur?
Finanstan sağlığa kadar pek çok iş alanındaki eksiklikleri ve sorunları gidermeye yönelik olarak kullanılabilecek bir teknoloji olan blockchain, yeni bilinen ve alışılmışın dışında bir sisteme sahiptir. Bu da blockchaini daha ilginç kılmakta, söz konusu sistemi keşfetmek isteyen kişilerin sayısını günden güne arttırmaktadır. Blockchainin nerelerde ve nasıl kullanılacağını detaylı bir şekilde anlatmıştık. Kendi blockchain ağınızı oluşturmak istiyorsunuz ama nereden başlayacağınızı bilmiyor musunuz? Şimdi sizler için blockchainin nasıl kurulduğunu inceleyeceğiz.
Blockchain yani blok zinciri, bir veri kayıt sistemidir. Bu sistemde bir kere işlenen veriler silinemez veya değiştirilemez. Bu nedenle blockchainde işlem yaparken dikkatli olmalısınız. Blockchain kurma işlemi oldukça teknik bilgi isteyen bir konudur, bu nedenle konuyla alakalı bilgisi olmayan kişiler için blockchain kurulumu kafa karıştırıcı olabilmektedir. Blockchain pek çok farklı alanda, farklı sorunlara çözüm üretebilecek şekilde kurulabilen bir sistemdir. Bu nedenle blockchainin nasıl kurulduğu, hangi alanda kullanılacağına dair değişiklik göstermektedir. Örneğin sıfırdan bir kripto para yaratmak için alanında uzman yazılımcıların bilgisine ve tecrübesine sahip olmak gerekirken daha önce oluşturulmuş bir kripto paranın kodlama sistemi baz alınarak yazılım dünyasının derinliklerine inmeden yeni bir kripto para oluşturulabilmektedir. Bir fabrikanın ürün takip sistemine yönelik bir blockchain ağı oluşturulacaksa eğer bunu yazılım konusunda uzmanlaşmış kişiler tarafından yapılmalıdır. Blockchain kurmak için öncelikle bilgisayar kullanmayı bilmelisiniz ve kodlama gibi yazılım programlarına dair bilgi sahibi olmalısınız. Blockchain kurulumu ile ilgili söylenebilecek en net faktörlerden biri ise sha256 kriptografik algoritmasının kullanılmasıdır. Bu algoritmanın kullanım şekli, blockchainin kurulma sebebine göre de değişmektedir. Kodlama bilmeyen, yazılımdan anlamayan biri için blockchain ağı kurmak oldukça zor ve karışık bir işlemdir. Bu sebepten dolayı gerektiğinde uzman yazılımcılardan blockchain kurma konusunda destek almalısınız. Blockchainin nasıl kurulacağı sorusuna verilecek cevaplar blockchainin hangi iş alanında ve hangi ihtiyaca yönelik olarak kurulacağına göre değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle blockchain nasıl kurulur sorusuna verilecek standart bir cevap bulunmamaktadır.
Blockchain Teknolojisiyle Yapılabilecekler
Teknolojik bir devrim olarak görülen blockchain; hız, güvenlik, pratiklik gibi pek çok sistematik soruna çözüm olarak doğmuştur. Blockchain teknolojisi ilk kripto para olan bitcoinin ortaya çıkmasını sağladığı için sadece finans sektöründe kullanıldığını düşünmek büyük bir yanılgıdır çünkü blockchain teknolojisiyle birçok farklı faaliyet yürütülebilmektedir. Bu faaliyetlerin en büyük amacı sistematik aksaklıkları gidererek daha verimli bir işleyiş kazanmaktır. Blockchain bu nedenle ilk olarak bankacılık sektöründeki eksikliklere ve aksaklıklara bir çözüm olarak ortaya çıksa da günümüzde pek çok farklı iş alanında kullanılabilir durumdadır. Blockchain teknolojisiyle yapılabileceklerin bir sınırı olduğunu söylemek pek doğru olmaz çünkü sistem hayatın her alanına uyarlanabilir şekilde geliştirilmiştir. Bu nedenle blockchain teknolojisiyle bir fabrikanın kalite kontrol sisteminden tutun ticari işletmenin gümrük işlemlerine, hastanelerin hasta kayıt işlemlerinden bankaların finansal faaliyetlerine kadar pek çok alanda verimliliği ve güvenliği arttırıcı faaliyetler gerçekleştirilebilmektedir.
En bilinen örnek olarak blockchain teknolojisiyle kendi kripto paranızı oluşturabilirsiniz. Blockchain tek bir kontrol ve yönetim merkezine sahip olmayan dağıtık bir veri kayıt sistemi olduğu için kripto paraların üreticisi olma özgürlüğü herkese tanınmaktadır. Bir kripto para yaratmak için blockchaini kullanarak sistemdeki hangi soruna nasıl bir çözüm ürettiğinizi açıklamanız gereklidir. Kripto paranız için hazırladığınız bu projeye göre yatırımcılardan fon toplamaya başlayarak kripto paranızın borsada işlem görmesini sağlayabilirsiniz. Blockchain sisteminde vergilendirme gibi bir durumun söz konusu olmaması, kripto para yaratma işlemini daha da çekici kılmaktadır. Merkez bankalarının görev ve yetkileri dahil bütün bankaları finans döngüsünden çıkaran blockchain teknolojisiyle kendi para biriminizi oluşturabilirsiniz.
Blockchain teknolojisinin hızlı ve pratik olması, finansal işlemlerin çabuk bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır. Blockchain teknolojisini kullanarak istediğiniz gün ve saatte para transferi yapabilirsiniz ve transferin gerçekleşmesi için beklemenize gerek yoktur. Ayrıca yaptığınız bu finansal işlemler için bir komisyon ücreti de ödemezsiniz. Bunun yanında blockchain teknolojisiyle kredi vermeniz de mümkündür. Blockchain bünyesinde yaptığınız her işlem için Etherium tabanlı akıllı sözleşmeler oluşturulmaktadır. Bu sözleşmeleri düzenleyerek aracı kurum olan bankalara ihtiyaç duymadan kredi alıp verebilirsiniz.
Blockchain teknolojisi finans haricinde sağlık ve ticaret alanındaki pek çok probleme de çözüm niteliğindedir. Özellikle sağlık sektöründe hastaların ve ilaçların listelenmesi, evrak işlerinin karıştırılması veya uzun zaman alması gibi pek çok aksaklık bulunmaktadır. Blockchain teknolojisi kullanılarak hastanelerde ve eczanelerde yeni bir veri kayıt sistemi oluşturulabilir. Benzersiz şifreleme sistemi sayesinde hastalar için oluşturulacak olan public keyler vasıtasıyla hastaların anonim kalması, tıp dünyasında önemli bir değer olan hasta gizliliğini sağlayacaktır. Bunun yanında reçete işlemleri, ilaç stok takibi gibi evrak işlerinin hızlı ve pratik bir şekilde yapılması blockchain teknolojisiyle yapılabilecektir. Aynı şekilde özellikle uluslararası ticari işlemlerde yasal prosedürlerin vakit kaybına yol açması, evrak işlerinin uzaması gibi faaliyetleri aksatan bu negatif durumlar blockchainin yüksek hızlı işlem yapan cihazları ve çoklu kontrol mekanizması sayesinde daha güvenilir ve pratik olmaktadır.
Blockchain teknolojisi günden güne daha çok insan hayatına etki etmektedir. Bilinilirliği arttıkça uygulama alanı da artan bu teknoloji, hayatın her alanında kullanılabilir yapıda olması nedeniyle oldukça verimli olarak değerlendirilmektedir. Güvenilirlik, şeffaflık, hız ve pratiklik gibi pek çok fayda sağlayan blockchain teknolojisi ile yapılabilecek faaliyetler her geçen gün artmakta ve insan hayatını kolaylaştırmaktadır. İnternetin icadından sonra gelen en büyük devrim olarak görülebilecek kadar büyük bir gelişme olan blockchaini bu nedenle yakından tanımalısınız.