Özel bankacılık ve kamu bankacılığı arasındaki temel farklar bilinmeden önce bu terimlerin anlamları bilinmelidir. 1980 yılı ve sonrasında ortaya çıkan özel bankacılık kavramı, dünya üzerinde tüm bankaların sahip olduğu hizmetlerden biridir.
Özel Bankacılık Nedir?
Private banking ya da özel bankacılık olarak adlandırılan hizmet türünde bankalar, müşteriye yönelik hizmet vermektedir. Müşterinin ihtiyaçları ve beklentileri ön plana çıkmaktadır. Özel bankacılık hizmeti veren bankaların şube farklılığı da bulunmaktadır.
Bankalar, müşterilerinin taban profilini belirleyerek, müşterilerin sahip olduğu riskler, ihtiyaçlar ve beklentiler üzerinden özel bankacılık şubelerinden standart bankacılık hizmetlerini vermektedir. En büyük fark özel bankacılık hizmetlerine tabi olan müşteri profillerinin genel olarak mal varlığı 250 bin Türk lirası ve üzerinde olan müşterilerin hedef kitle olarak belirlenmesidir. Fakat günümüzde bazı bankalar bu tutarın altındaki kişilere de özel bankacılık hizmeti vermektedir.
Bu mal varlığına sahip olan müşteriler için özel yatırım araçları tercih edilmektedir. Yatırım konusunda uzman olan kişiler tarafından müşteri portföyleri yönetilmektedir. Gelir ve giderler göz önünde bulundurularak müşterinin daha kazançlı olması ve mal varlığının yönetilmesi sağlanmaktadır.
Özel bankacılık türünde müşteriye yönelik verilen standart bankacılık hizmetleri özelleştirilmektedir. Örneğin kişiye özel kredi kartları, kişi özel hazırlanmış mevduat ürünleri, özel fonlar ve kişiye özel bankacılık stratejileri yer almaktadır.
Özel Bankacılık ile Kamu Bankacılığının Genel Karşılaştırılması
Özel bankacılık sektörü ile kamu bankacılığı sektörünü genel olarak karşılaştırmak gerekirse, özel bankacılık sektöründe yer alan bankaların hisseleri ile kamu sektöründe yer alan bankaların hisseleri ön plana çıkmaktadır.
- Kamu bankacılığı olarak görülen kamu sektörü bankaların mülkiyetleri ve hisseleri devlete aittir. Özel bankacılık olarak görülen özel sektör bankalarının mülkiyetlerinin ve hisselerinin büyük bir çoğunluğu tüzel kişilere ya da şirketlere aittir.
- Günümüzde kamu sektörüne ait banka sayısı 27, özel sektöre ait banka sayısı 22’dir. Bankacılık sektöründeki payları ise sırayla yüzde 72,9 ve yüzde 19,7’dir.
- Müşteri açısından bakıldığında kamu bankacılığının müşteri kitlesi oldukça büyüktür. Özel bankacılığın ise düşüktür. Faiz oranları açısından kamu bankacılığının faiz oranları oldukça yüksektir. Özel bankacılıkta ise kişiye özel faiz oranları bulunmaktadır.
- Kamu bankacılığında büyüme fırsatı düşüktür. Özel bankaların büyüme ve gelişme fırsatı yüksektir. Bu nedenle özel bankacılıkta bulunan kişiler, daha dolgun maaş üzerinden kariyer yaşamı elde edebilmektedir. Ayrıca kamu sektöründe çalışan kişilerin emeklilik imkanı bulunurken, özel bankacılık faaliyetleri gösteren bankada çalışan kişilerin böyle bir imkanı bulunmamaktadır.
- İş güvenliği açısından değerlendirildiğinde kamu bankacılığında her zaman iş güvenliğinin ön planda olduğu fakat özel bankacılıkta performansa ve verime dayalı bir iş güvenliğinin bulunduğu görülmektedir.
- Kamu bankaları günümüzde uzun yıllardır hizmet vermektedir. Fakat özel bankacılık faaliyetleri 1980 ve sonrasında ortaya çıkmış, 1993 yılından sonra faaliyetleri hızlandırılmıştır. Bu nedenle müşteri kitlesi özel bankacılıkta oldukça düşüktür.
- Kamu bankacılığında şeffaflık politikası vardır. Her müşteriye aynı kalitede ve standartta hizmet verilmektedir. Fakat özel bankacılıkta müşteri profili baz alınmakta ve müşterinin ihtiyaçlarına göre hizmet kalitesi verilmektedir.
- Kamu bankacılığında çalışacak olan adaylar için kıdem söz konusudur. Personellerin çalışma alanında teşviklerinin sağlanması için kıdem kabul edilmektedir. Fakat özel bankacılıkta liyakat ve performansa dayalı primler mevcuttur.