Yüzyıllardır insan hayatındaki varlığını sürdüren para, zaman içinde çeşitli özellikler kazanmıştır. Günümüzde çoğu toplumun kendine özgü bir para birimi vardır. Söz konusu para birimleri arasında değer farklılıkları olduğu görülmektedir. Pek çok ekonomik etkene ve siyasi politikalara bağlı olarak değişebilen para birimi değerleri, döviz sistemini oluşturmaktadır. Döviz, yabancı para biriminin değeridir. Örneğin, Türkiye’de yaşayan ve Türk lirasını günlük hayatta aktif olarak kullanılan bir birey için dolar döviz kategorisindedir. Doların değeri düştüğünde dolar satın almak ve yükseldiğinde ise eldeki doları satmak döviz yoluyla yapılan bir yatırım olarak değerlendirilmektedir. Sembolik olarak bir ödeme aracı olarak kullanılırken artık para önemli bir yatırım aracı olarak da görülmektedir.
Forex piyasası nelerden etkilenir? Forex piyasası, ülkelerin para birimleri arasındaki değişimden faydalanarak döviz ticaretinin yapıldığı bütün uluslararası döviz piyasalarını kapsamaktadır. Dünyanın en büyük pazarlarından biri olan forex piyasasında sadece para ile değil altın, gümüş, petrol gibi pek çok ürün ile işlem yapılabilmektedir. Forex piyasasında işlem yapmak için aracı bir kurumdan kendinize özel bir hesap açabilir ve hesabınıza minimum 50.000 tl teminat yükleyerek internet üzerinden online olarak işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Serbest alım-satım yapılan bir piyasa olduğu için forex piyasası borsaya benzerlik gösterse de borsadan farklı bir sisteme sahiptir. Ana katılımcıları bankalar ve aracı kurumlar olan forex piyasası deneyimsiz yatırımcılar için uygun bir piyasa değildir. Borsadan daha riskli bir sisteme sahip olan forex piyasasını yakından tanımadan işlem yapılmaması gerekmektedir.
Forex piyasası, küresel bir yapıya sahiptir ve tek bir merkeze bağlı değildir. Her hafta pazar gecesi 00.00’da açılıp Cuma gecesi 00.00’da kapanan piyasada bu süre içerisinde 24 saat kesintisiz işlem yapabilirsiniz. Haftanın 5 günü, 24 saat boyunca piyasanın hareketli olması yatırımcıların takibini zorlaştırmaktadır. Bu durum kimi yatırımcılar için bir dezavantaj olarak görülmektedir. Bunun yanında çift yönlü işlem yapmanızı sağlayan forex piyasasında dövizlerin yükselişinde satabilir, düşüşünde ise döviz alımı yapabilirsiniz. Kaldıraçlı işlem yapma imkanı tanıyan forex piyasasında riskler oldukça büyüktür. Forexte işlem yapmadan önce kaldıraçlı piyasaya dair bilgi edinmeniz gerekmektedir. Kaldıraçlı işlemler, müşterinin yatırım miktarının üzerinde işlem yapabilmesine imkan tanımaktadır. Küçük bakiyelerle büyük işlemler yapılmasını sağlayan bu sistem, yüksek kar elde etmenizi sağlayabileceği gibi yatırımınızdan daha fazlasını zarar etmenize de sebep olabilir bu nedenle ülkemizdeki kaldıraç oranı en fazla 1’e 10 olarak belirlenmiştir. Forex piyasasında kaldıraç oranı arttıkça kar ve risk artmakta, kaldıraç oranı düştükçe teminat oranı yükselmektedir. Hiç kuşkusuz forex piyasasının en büyük dezavantajı kaldıraçlı işlemler dolayısıyla sahip olduğu risktir.
Forex piyasası, kısa vadeli yatırımcılar için uygun olan bir arenadır. İşlem hacmi ve hareketlilik oranı yüksek olan bu piyasada kısa sürede büyük kar elde edebilirsiniz. Ancak özellikle deneyimsiz ve yeterince bilgi birikimine sahip olmayan yatırımcıların, forex piyasasını borsa gibi kullanma çabası büyük zarar etmelerine sebep olmaktadır. Bu nedenle forex ile ilgili yeterince bilginiz ve deneyiminiz yoksa eğer bankalar veya aracı kurumlar vasıtasıyla işlem yapmanız gerekmektedir. Çalışacağınız aracı kurumu seçerken SPK tarafından denetleniyor olmasına ve yasal olarak faaliyet göstermesine dikkat etmeniz gerekmektedir. Bu kurumların bünyesinde çalışan uzman ekonomistler, yatırım portföyünüzü yönetmeniz için sizlere gerekli desteği sağlayacaklardır. Forex, risk olasılığı yüksek bir piyasa olduğu için eğer aracı kurumdan danışmanlık desteği almayacaksanız piyasada deneyim kazanana kadar kendinize bir demo hesap açabilir ve sanal para ile işlem yaparak forex piyasasını tanıyabilirsiniz. Böylece büyük zararlar etmeden piyasayı öğrenmiş olursunuz.
Forex Oynamanın Kuralları
Forex, borsayla karıştırılmaması gereken bir piyasadır. Tek bir merkeze bağlı olmadığı için global özellik taşıması, haftanın 5 günü 24 saat kesintisiz işlem yapılabilmesi sebebiyle Forex piyasasının işlem hacmi oldukça yüksektir. Forex’in bir kaldıraçlı işlem piyasası olması, yüksek karlar elde edilebileceği gibi büyük zarar verebilecek bir piyasadır. Bu nedenle deneyimsiz ve bilgisiz yatırımcılar için Forex piyasası fazlasıyla risklidir. Zarar etmeden işlem yapabilmek için Forex piyasasında yer almadan önce nasıl hareket etmeniz gerektiğini inceleyeceğiz.
Bir yatırımcı olarak öncelikle borsayla ilgili bildiklerinizi unutup Forex için zihninizde yeni bir sayfa açmalısınız. Forex’i borsaya benzetip borsada işlem yapar gibi hareket etmek kazançlı çıkmanızı engelleyen bir durum olacaktır. Bunun için ilk olarak Forex piyasasına dair bilgi edinmeniz gereklidir. Forex için eğitim alabilir veya uzman danışmanlardan piyasaya dair bilgi edinebilirsiniz. Söz konusu eğitim süreci piyasayı tanımaya yönelik olacaktır. Öncelikle piyasanın işleyişini öğrenmeniz gerekmektedir. Temel kurallara hakim olduktan sonra nasıl işlem yapacağınızı, hangi yatırım araçlarını kullanabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Bu noktada forex piyasasının emirlerini çok iyi bilmelisiniz. Stop loss gibi büyük zararlar etmenizin önüne geçecek emirleri bütün detaylarına kadar öğrenmeli ve ne zaman nasıl uygulamanız gerektiğini bilmelisiniz. Devamında forex piyasasında kar elde etmek için nasıl politikalar izlemeniz gerektiğini öğrenmelisiniz. Bu süreçte grafikleri okuyabilir, değişkenleri etkileyen faktörleri anlayabilir ve piyasa analizlerini yorumlayabilir hale gelmeniz gerekmektedir.
Forex oynamanın piyasayı öğrenmekten sonraki en önemli kuralı ise deneyim kazanmaktır. Deneyimsiz ve bilgisiz yatırımcılar için forex oldukça riskli bir piyasadır. Deneyim kazanmak için aracı kurumlar vasıtasıyla veya bizzat kendiniz bir demo hesabı açabilirsiniz. Bu hesap üzerinden sanal para vasıtasıyla forexte işlem yapabilir ve iyice deneyim kazanıp piyasayı tanıyabilirsiniz. Birikiminiz üzerinden zarar etmenizin önüne geçecek olan bu yöntem forexe yeni başlayanlar tarafından sık sık tercih edilmektedir. Forex demo hesabında işlem yapmak için eğitim sürecinde öğrendiğiniz bütün bilgileri deneyim kazanma aşamasında uygulayabilirsiniz.
Forex piyasasında aktif bir yatırımcı olmak için dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta ise piyasanın takibidir. Forex piyasasının tek bir merkeze bağlı olmaması ve haftanın 5 günü 24 saat kesintisiz işlem yapılması sebebiyle işlem hacmi oldukça yüksektir. Ancak kesintisiz işlem yapılması noktasında piyasa takibinin yapılması zorlaşmaktadır. Bu nedenle ekstra dikkat ederek piyasadaki işlem hareketliliği analiz edilmelidir. Bir süre boyunca piyasayla hiç ilgilenmemek zarar etmenize sebep olabilmektedir bu nedenle piyasa takibini dikkatli gerçekleştirmeli ve forexe vakit ayırmalısınız. Bu takibi gerçekleştirirken ekonomi politikalarını ve siyasi gelişmeleri de yakından takip etmelisiniz. Zira bu politikalar forex piyasasındaki değişkenlere doğrudan etki etmektedir. Değişkenlerin hareketlerini takip ederken bu hareketlere etki eden olayları takip etmek forex oynarken doğru hamleler yapmanızı sağlayacak ve analiz yeteneğinizi güçlendirecektir.
Forex, kısa vadeli yatırımcıların aktif faaliyet gösterdiği bir piyasadır. Bu nedenle işlem hareketliliği oldukça fazladır. Bu hareketliliği anı anına takip etmek ve doğru tahminlerle en doğru anda harekete geçmek forexin altın kuralıdır. Bu nedenle forex piyasasında aktif bir yatırımcı olmak istiyorsanız eğer güçlü bir psikolojiye sahip olmalı, sabırlı ve soğukkanlı davranmalısınız. Piyasayı takip ederken asla paniklememeli ve analizleriniz doğrultusunda hareket etmelisiniz.
Forex İşlem Maliyetleri
Döviz ve altın, gümüş, petrol gibi çeşitli değerli varlıkların online olarak serbest ticaretinin yapıldığı forex piyasası günümüzde pek çok yatırımcının yer aldığı büyük bir markettir. Bankalar ve aracı kurumların aktif rol aldığı bu piyasada işlem yapmak için yeterli bilgi birikimine ve deneyime sahip olmanız gerekmektedir zira forex risk faktörü yüksek bir piyasadır.
Forex, işlem hacmi oldukça yüksek bir piyasadır. Bunun sebebi hiç kuşkusuz 5 gün 24 saat kesintisiz işlem yapılabilmesidir. Bunun yanında kaldıraçlı sistem uygulaması sebebiyle yapılan işlemlerin hacmi oldukça yükselmektedir. Kaldıraçlı sistemin işlem hacmini yükseltmesi aynı zamanda zarar etme riskini de arttırmaktadır. Bu nedenle forexte işlem yaparken birikiminizi nasıl korumanız gerektiğini ve nasıl kar elde etmeniz gerektiğini iyi bilmelisiniz.
Klasik borsa sisteminde gerçekleştirilen finansal işlemlerin belirli bir maliyeti olmaktadır. Bu maliyet işlemler üzerinden alınan komisyonlar ve işlem ücretlerinden oluşmaktadır. Bazı durumlarda vergiler de işlem maliyetlerine eklenmektedir. Forex piyasasında işlem yaparken bu maliyetlerden hiçbirini ödemezsiniz çünkü forexte komisyon ve işlem ücreti yoktur. Aracı kurumlar ve forex şirketleri sizden bir ödeme almazlar, gelirlerini yaptığınız işlemlerdeki spread ve swap bedelleri üzerinden elde etmektedirler. Swap bedeli, işlem yaptığınız yüksek faizli dövizi piyasaya verip düşük faizli dövizi elinizde tuttuğunuz takdirde elinizde kalan dövizin gecelik taşıma bedelidir. Aynı gün içinde kapatılmayan ve ertesi güne kalan işlemlerde swap bedeli bulunmaktadır. Faizden uzak kalmak isteyen yatırımcılar swapsız hesap açma seçeneğine sahiptirler. Bir diğer beden olan spread oranı ise, döviz kurunun alışı ve satışı arasındaki fiyat farklılığını yansıtmaktadır. Spread oranı sabit olmadığı için düşük spread oranlı aracı kurumlarla çalışmanız faydalı olacaktır.
İşlem hareketliliği yoğun ve işlem hacmi yüksek olan forex piyasasında gerçekleşen finansal işlemlerden bir komisyon veya işlem ücretinin alınmaması yatırımcıların piyasaya olan yaklaşımını olumlu etkileyen bir durumdur. Neticede insanlar az para vererek çok para kazanma amacıyla borsa ve forex gibi piyasalarda yatırım yapmaktadırlar. Yapılan her işlemde bir kesinti yapılması hiç kuşkusuz yatırımcıların piyasada faaliyet gösterme isteğine olumsuz etki eden bir durum olacaktır. Bu nedenle forex piyasasında işlem maliyetinin olmaması piyasanın bir avantajı olarak görülmektedir.
Forex Yatırımının Riskleri
Forex, parayı doğru zamanda doğru yatırımlarda kullanarak paradan para kazanmayı sağlayan bir sistemdir. Para birimleri arasındaki kur farkı üzerinden serbest ticaret yapılmasını sağlayan forex piyasası, birçok değerli varlığa ev sahipliği yapmaktadır. Yani forex piyasasında sadece döviz üzerinden ticaret yapılmamaktadır. Piyasanın geniş ve esnek olması yatırımcıları kendine çekmektedir. Ancak kısa sürede büyük kar elde etme imkanı tanıyan forex yatırımları, bilgisiz ve deneyimsiz yatırımcılar için büyük riskler taşımaktadır.
Forex yatırımı, sadece döviz üzerinden gerçekleşmemektedir. Altın, petrol, gümüş gibi pek çok değerli varlığın serbest ticaretinin yapıldığı bu piyasada amaç her piyasada olduğu gibi kar elde etmektir. Ancak yapı gereği diğer borsalardan farklı olan forex, farklı kurallar çerçevesinde işlemektedir. Kaldıraçlı işlemlerin uygulandığı forex piyasasında risk faktörü oldukça fazla olduğu görülmektedir. Ülkemizde 1’e 10 oranında kaldıraç uygulanmaktadır. Yani yatırdığınız teminatın en fazla 10 katı miktarında işlem yapma hakkına sahip olursunuz. Bu sistem, kısa vadede büyük kar elde etme imkanı tanısa da doğru zamanda doğru hamleler yapılmadığı takdirde büyük zarara uğramaya sebep olmaktadır. Kaldıraç sistemi, forex yatırımlarının en büyük riski olarak görülmektedir.
Forex, işlem hacmi büyük bir piyasadır. Bu nedenle forex piyasasında nakit akışı yüksektir. Haftada 5 gün kesintisiz 24 saat işlem yapılması sebebiyle piyasayı takip etmek bazen zor ve yorucu olabilmektedir. Kısa vadeli işlemlerin yapıldığı forex piyasasında fiyatların anlık olarak sürekli değişmesi yatırımcılar için büyük bir risktir ve yatırımcıların dikkatsiz davranmaları veya sabırsız olmaları sonucunda yanlış hamleler yapmasına yol açtığı görülmektedir. Piyasada var olan yoğun hareketlilik, analizlerine güvenmeyen deneyimsiz yatırımcıların paniklemelerine ve yanlış yatırımlar yaparak zarar etmelerine sebep olmaktadır.
Forex yatırımı yapmak için öncelikle aracı bir kurumda hesap açmanız gerekmektedir. Sahte aracı kurumlara kanmamalı mutlaka SPK denetimindeki resmi aracı kurumlarla çalışmalısınız. Piyasadaki yatırımların en büyük risklerinden biri olan dolandırıcı aracı kurumlara dikkat etmeniz gerekmektedir. Çalışmak istediğiniz aracı kurumun dolandırıcı olup olmadığını SPK denetimine girme durumuna bakarak karar verebilirsiniz. Türkiye’deki forex dahil bütün piyasalar Sermaye Piyasası Kurulu’nun denetimi altındadır ve sermaye piyasası yasalarına göre faaliyet göstermektedirler. Bu nedenle resmi aracı kurumlar SPK’ya bağlı çalışmaktadırlar. Aracı kurumun dolandırıcı kurumlardan en büyük ve en kolay tespit edilebilir farkı budur. Bunun yanında aracı kurumun profesyonel referanslarını da inceleyerek çalışmak istediğiniz kuruma dair fikir edinebilirsiniz.
Forex Yatırımı Enstrümanları
Kaldıraçlı sistemin ve işlem hareketliliği yüksek piyasanın getirdiği risklere karşı yeterli bilgi ve deneyime sahip olunduğu takdirde forex piyasası, kısa sürede büyük kar elde etmenizi sağlayabilmektedir. Bankaların, aracı kurumların ve kısa vadeli işlemler yapan profesyonel yatırımcıların aktif rol aldığı forex piyasasında çeşitli yatırım enstrümanları bulunmaktadır.
Forex yatırım enstrümanları, forexte işlem yapılmasını sağlayan araçlardır. Bu araçların başında ise döviz gelmektedir. Dövizle alakalı olan temel enstrüman ise paritelerdir. Parite, bir ülkenin para biriminin başka bir ülkenin para birimine oranıdır. Forex pariteleri halk arasında döviz kuru olarak bilinmekte ve sık sık bu paritelerle finansal işlemler gerçekleştirilmektedir. Forex piyasasında bir diğer yatırım enstrümanı ise emtiadır. Emtia, ticarete konu olan bütün mal ve ürünleri kapsayan bir enstrümandır. Söz konusu mal ve ürünler; bakır, petrol, altın, gümüş, kahve, buğday, pamuk gibi varlığıyla değer elde edilen ürünlerdir. Bu ürünler maden, enerji ve gıda alanlarını kapsamaktadır. Forex yatırım enstrümanlarında sık sık karşımıza çıkan CFD (Contract For Difference) fark sözleşmesi anlamına gelmektedir. CFD ile yapılan işlemler vadeli işlemlerdir. Forex, kısa vadeli yatırımlar için verimli bir piyasa olsa da günlük işlem yapmak yerine belirli bir süre için işlem yapmak istiyorsanız CFD ile işleminize bir vade belirleyebilirsiniz. CFD’lerin açılış ve kapanış tarihlerini net olarak belirleyebilirsiniz. Bu tarihler arasında oluşan fiyat farkı ise hesabınıza kar veya zarar olarak yansımaktadır. Bu enstrümanların yanı sıra büyük şirketlerin hisse senetleriyle ve uluslararası borsa endeksleriyle de forexte yatırım yapabilme şansına sahipsiniz.
Forex yatırımı enstrümanlarının neler olduğunu ve nasıl kullanılmasını gerektiğini forex konusunda bilgi edinirken detaylı olarak incelemeniz gerekmektedir. Hangi enstrümana hangi durumda yatırım yapılmalı, hangi enstrüman ne zaman satılmalı gibi sorulara yanıt bulmalısınız. Söz konusu yanıtları ararken yatırım enstrümanlarının niteliklerini ve geçmiş analizlerini mutlaka dikkate almalısınız. Bunun yanında forex yatırım enstrümanlarının güncel grafiklerini mutlaka analiz etmeli ve kısa vadede kar etme hevesiyle aceleci davranmamalısınız. Forex yatırımı enstrümanlarını verimli bir şekilde kullanıp kar elde etmek istiyorsanız eğer ekonomik ve siyasi gelişmeleri de yakından takip etmeniz gerekmektedir. Zira piyasalardaki yatırım enstrümanlarının hareketlerini bu gelişmeler doğrudan etkilemektedir. Global bir piyasa olan forex piyasasındaki bütün değişkenlere hakim olmak için küresel siyaseti ve küresel ekonomiyi yakından takip etmeniz yatırım enstrümanlarıyla doğru hamleler yapmanızı sağlayacaktır. Bu sayede forex piyasasındaki kaldıraçlı sistemin ve işlem hareketliliğinin getirdiği risk faktörlerini de en aza indirmiş olursunuz.