Banka sınavları için hazırlanan adaylar için çeşitli yazılı sınavlar ve sözlü mülakatlar yapılmaktadır. Bu sınav ve mülakatlara yönelik adayların en az 6 ay öncesinden çalışmalara başlaması ve kendisini hazırlaması gerekir.
Yazılı sınavlar içerik bakımından üç ana bölümden oluşur. Bu bölümler sırası ile “Genel Yetenek Testi, Genel Kültür Testi ve Alan Bilgisi Testi” olarak yer alır. Başvuru yapılan iş pozisyonuna bağlı olarak bu bölümlere ek olarak “Yabancı Dil Bilgisi Sınavı” eklenir. Özellikle Müfettiş, Müfettiş Yardımcılığı, Uzman ya da Management Trainee gibi banka içi iş pozisyonlarına dahil olacak olan adayların Yabancı Dil Bilgisi Sınavı’na girmesi şarttır. Aynı zamanda banka tarafından beklenen başarı oranının da tutturulması gerekir.
Başvuru yapılacak olan pozisyona bağlı olarak sınav sistemi, içeriği, soru sayısı, konu dağılımı ve puanlandırma değişmektedir. Yazılı sınavlara girecek olan adaylar için Türkiye’de yer alan bankalar genel olarak adaylardan 60 puan ve üzerinde bir başarı elde etmesini beklemektedir. Her sınav bölümü farklı bir puanlandırma ve derecelendirmeye sahiptir. Örneğin Management Trainee ya da Müfettiş sınavlarına girecek olan adayların 70 puan ve üzerinde bir başarı elde etmesi beklenmektedir. Her bölümden alınan başarı puanı toplandığında 60 ve üzerinde bir puan elde edilmesi gerekir. Başarılı olan adaylar, sözlü mülakatlara katılmak için hak kazanmaktadır.
Genel olarak bankalar Gişe Memurluğu, Servis ve Operasyon Birimi Yetkilileri ve Personelleri ya da Müşteri İlişkileri Birimi üzerinden yapacağı istihdam için adaylara yönelik yapacağı yazılı sınavlarında toplamda 100 adet soru sormakta ve adaylara sınav süresi olarak 120 ile 150 dakika arasında değişen bir sınav süresi hakkı tanımaktadır. Bu müddet içerisinde adaylar başarılı olmak istiyorsa en az 70 adet soruya doğru yanıt vermelidir. Kimi zaman bankalar yazılı sınav içerisinde çoktan seçmeli, boşluk doldurmalı ya da klasik olarak hazırlanan sınav sorularına da yer vermektedir. Adaylar mutlaka bu sınav sorusu türlerine de hazırlıklı olmalı ve gerekli çalışmaları yapmalıdır.
Banka sınavları için kaynak kitap seçimi yapacak olan adayların dikkatli olması gereken bazı noktalar vardır. Bu noktalar; kaynak kitabın içeriği, kaynak kitabın konu dağılımı, alan bilgisi ile ilgili konu dağılımı, mesleki terimleri içerip içermediği ya da yabancı dil olarak tercih edilecek kaynak kitabın hangi dil seviyesinde olduğu (B1, B2, C1, C2) gibi hususlar olabilmektedir. Doğru kitap seçimi hazırlık aşamasında adayın daha verimli bir çalışma elde etmesini sağlamaktadır. Adaylar mutlaka her gün konu tekrarı yapmalı ve soru çözümü gerçekleştirmelidir. Peki banka sınavlarına hazırlık yaparken hangi kaynak kitaplar kullanılmalıdır?
Banka Sınavlarında Sorulan Sorular
Adayların sorulara yönelik olarak hazırlanma şekli mutlaka süre bazlı olmalıdır. Haftada bir ya da iki kez, tıpkı bir banka sınavına giriliyormuş gibi örnek bir sınav çözülmeli ve zaman tutulmalıdır. Aday bu süreyi 120 dakika olarak belirlemelidir. Bu tip bir çalışma stili adayın sınavda başarılı olmasına büyük bir katkı sunacaktır.
Banka sınavlarında sorulan sorular farklıdır. Her banka kendisine özel bir sınav sistemi belirlemekle birlikte, sorular banka tarafından hazırlanmakta ve özgün olmaktadır. Bu nedenle belirli bir sınav türünden bahsetmek yanlıştır. Fakat kaynak kitap kullanımı ile sınavda çıkacak olan sorulara benzer sorular çözülebilir ve alıştırmalar yapılabilir.
Genel olarak banka sınavlarında sorulan sorulara yönelik konu dağılımı aşağıdaki gibidir:
- İktisat, Mikro İktisat, Makro İktisat
- Para, Banka, Kredi
- Maliye Politikası
- Hukuk, Genel Hukuk, Medeni Hukuk, Borçlar hukuku, İcra İflas hukuku, Kıymetli Evrak
- Muhasebe, Genel Muhasebe
- Türkçe: Sözcükte Anlam, Cümlede Anlam, Paragrafta Anlam, Anlatım Bozukluğu, Sözel Mantık
- Matematik: Sayısal Mantık ağırlıklı, KPSS Matematik konuları
- Tarih: İnkılap Tarihi
- Vatandaşlık: Yasama, Yürütme, Yargı, Temel Hak ve Hürriyetler
- Coğrafya: Ekonomik Coğrafya, Bölgeler Coğrafyası
Adayların bu konu dağılımını içeren kaynak kitapları alması gerekir. Bunun için de kitapların içeriğine dikkat edilmesi şarttır. Türkçe, Matematik, Tarih, Coğrafya ve Vatandaşlık konularında adaylar KPSS rehberi olarak bilinen kaynak kitapları kullanabilmektedir. Bankalar KPSS ile eş değer soru hazırlayabilmekte ya da önceki yıllarda çıkmış olan KPSS sorularını Türkçe, Matematik, Tarih, Coğrafya ve Vatandaşlık konularında kullanabilmektedir.
Banka Sınavları Kaynak Kitap Seçimi
Banka sınavları kaynak kitap seçimi yaparken adayların iki konuda dikkatli olması gerekir. Birincisi, banka tarafından duyurusu yapılan sınav konularını içerip içermediği ve ikincisi de sorulara yönelik anlatım ve çözüm bulunup bulunmadığıdır.
Eksik içeriğe sahip olan kitaplar alınmamalıdır. Bu kitaplar, her ne kadar pratik yapmanızı sağlayacak olsa da yetersiz konu sebebiyle tam anlamıyla bir verim alınmamasına neden olacaktır. Aynı şekilde soruların konu anlatımlı ya da çözümlü olması da önemlidir. Herhangi bir soruyu yapamadığınızda ya da yanlış yaptığınızda nerede hata yaptığınızı bulmanızı sağlayacak bir konu anlatımı ya da çözüm yolu bulunmalıdır. Bu sayede eksik ya da hatalı bilgilerin telafi edilmesi, aday açısından daha kolay olacaktır.
Banka sınavlarına yönelik kaynak kitap seçimi yapacak olan adaylar internet üzerinden de gerekli araştırmayı yapabilmektedir. Bu konuda bankaların kendi hazırlamış olduğu kaynak kitapları da alınabilmektedir. Adaylar, daha iyi bir hazırlık yapmak istiyorsa çıkmış banka sınavı sorularına da çalışmalı ve bu soruları çözümlemelidir. Kimi zaman benzer veya aynı soru adayın karşısına gelebilmektedir.
Banka Alan Bilgisi Sınavları
Banka alan bilgisi sınavları için yapılacak olan çalışmada da bireyin seçeceği iş pozisyonuna yönelik bir hazırlık yapması oldukça önemlidir. Müfettiş, Müfettiş Yardımcılığı veya Uzmanlık gibi iç denetim sistemiyle ilgili olan pozisyon alımlarında Mühendislik alan bilgisine sahip olan ya da Hukuk Bölümü mezunu olan kişilere yönelik yazılı sınavlar da gerçekleştirilmektedir. Bu noktada aday, hangi bölümden mezun olduğuna ve başvuru yapacağı pozisyondaki “Alan Bilgisi Sınavı” hususları ve şartlarına dikkat etmelidir.
Mühendislik ve Hukuk sınavlarıyla ilgili kaynak kitap seçimi yaparken alan sorularınızı içeren ve sınav konusuna dahil olan kitapları seçmeniz gerekir. Bu sayede daha verimli bir çalışma elde edilebilmektedir.
Gişe Memurluğu, Operasyon Birimi, Servis Yetkilisi ve Müşteri İlişkileri ile ilgili pozisyonlarda girilecek olan yazılı sınavlar için de alan bilgisi sınavı oldukça önemlidir. Bu kişilerin alan bilgisi mezun oldukları İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bölümleri ile ilgili olacaktır.
Banka Yabancı Dil Bilgisi Sınavları
Banka yabancı dil bilgisi sınavları için yapılacak olan hazırlıkta ise seçilecek olan kaynak kitabın TOEFL, IELTS, YDS ve PTE seviyesinde olmasına önem verilmelidir. Bu seviyelerdeki yabancı dil bilgisi sınavlarına hazırlık kitapları adaylar için yeni mesleki yabancı dil terimlerinin öğrenilmesini sağlamakla beraber, adayın yabancı dil bilgisi üzerinde kendisini geliştirmesini sağlamaktadır.
Banka tarafından uygulanacak yabancı dil bilgisi sınavlarında adaylar dilerse kurum içi sınavına dahil olabilir. Fakat TOEFL, IELTS, PTE ya da YDS sınavlarına giriş yapıldıysa ve aday bu sınavlarda banka tarafından istenen bir başarıyı elde ettiyse, bu başarıyı belgelemek şartı ile adayın yabancı dil sınavından muaf olması sağlanmaktadır. Özellikle TOEFL ve YDS sınavlarından başarılı olan adayların sınav başarı geçerlilik oranı daha yüksektir.