Politika faizi, bir ülkenin merkez bankası tarafından belirlenen, piyasadaki kısa vadeli faiz oranlarını yönlendirmek amacıyla kullanılan en önemli araçlardan biridir. Genellikle “referans faiz oranı” olarak da anılır.
📌 Basit Tanımıyla Politika Faizi:
Politika faizi, merkez bankasının bankalara borç verirken uyguladığı faiz oranıdır.
Politika Faizi Ne İşe Yarar?
- Enflasyonu kontrol etmek
- Ekonomik büyümeyi dengelemek
- Döviz kurlarını etkilemek
- Piyasalara yön vermek
Politika Faizi Düşerse Ne Olur?
- Bankalar daha ucuz maliyetle borçlanır.
- Bu durum kredi faizlerine yansır, krediler ucuzlar.
- Tüketim ve yatırım artar, ekonomi canlanır.
- Ancak bu durum enflasyonu artırabilir.
Politika Faizi Artarsa Ne Olur?
- Bankaların borçlanma maliyeti artar.
- Krediler pahalanır, tüketim ve yatırım azalır.
- Enflasyon kontrol altına alınabilir,
- Ancak büyüme yavaşlayabilir.
Türkiye’de Politika Faizi Kim Tarafından Belirlenir?
- 🔹 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)
- 🔹 Politika faizi genellikle Haftalık Repo Faiz Oranı üzerinden tanımlanır.
Haftalık Repo
Haftalık repo ifadesi, “politika faizi” ile birlikte sıkça kullanılır ama çoğu kişi tam olarak ne anlama geldiğini bilmez. Hemen açıklayalım:
Haftalık Repo Nedir?
Haftalık repo (repo işlemi), Merkez Bankası’nın bankalara 1 hafta (7 gün) vadeli olarak Türk Lirası verdiği ve bu işlem sonunda faiz karşılığıyla geri aldığı bir para politikası aracıdır.
Kelime Kelime Açarsak:
- Repo (geri alım anlaşması): Bir menkul kıymetin (genelde tahvil) belirli bir süre sonra geri alınmak üzere satılmasıdır.
- Haftalık repo: Bu işlemin 7 gün vadeli olarak yapılmasıdır.
- Merkez Bankası, bu işlemi belirlediği repo faiz oranı (politika faizi) ile yapar.
Merkez Bankası Ne Yapar?
- Bankalara tahvil karşılığında TL verir.
- Bankalar, 1 hafta sonra bu TL’yi faiziyle birlikte geri öder.
- Faiz oranı = Politika faizi
Neden Önemlidir?
- Bu işlemdeki faiz oranı, piyasadaki tüm faiz oranları için bir referanstır.
- Bu yüzden “politika faizi” genellikle “haftalık repo faizi” anlamına gelir.
Bir Örnekle:
- TCMB haftalık repo faizini %50 olarak belirler.
- Bir banka, Merkez Bankası’ndan 1 milyar TL alırsa;
- 1 hafta sonunda Merkez Bankası’na bu parayı %50 yıllık faiz oranı üzerinden geri öder.
Politika Faizi ve Haftalık Repo ile Bağlantısı
Politika faizi, Merkez Bankası’nın ekonomiyi yönlendirmek için belirlediği temel faiz oranıdır. Bu oran genellikle haftalık repo işlemlerinde bankalara uygulanan faizdir ve piyasadaki diğer faiz oranlarını etkiler.
